Jest coraz bliżej powstania prawnego obowiązku instalacji liczników zdalnego odczytu u co najmniej 80 proc. odbiorców końcowych w gospodarstwach domowych do końca 2028 roku. Rząd przyjął projekt ustawy, która przewiduje taki scenariusz i niebawem powinna ona trafić do Sejmu. Trwają też prace nad koncepcją wydłużenia okresu legalizacji liczników statycznych z 8 do 12 lat.
Trwają uzgodnienia analityczne dotyczące potencjalnych zmian w regulacjach związanych z kontrolą metrologiczną urządzeń pomiarowych. Zmiany miałyby dotyczyć wydłużenia okresu legalizacji statycznych liczników energii elektrycznej, w tym liczników zdalnego odczytu z obecnych 8 lat do 12 lat w odniesieniu do liczników statycznych wyprodukowanych po 31 grudnia 2020 roku.
Dyskusja nad legalizacją liczników
Sprawa nie jest nowa. Pod koniec 2018 roku było zmieniane rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych i wtedy też trwała dyskusja na temat wydłużenia okresu legalizacji statycznych liczników energii elektrycznej z 8 do 12 lat, do czego nie doszło.
Na razie nie sposób przesądzić, czy kwestia wydłużenia okresu legalizacji statycznych liczników energii elektrycznej, w tym liczników zdalnego odczytu, z 8 do 12 lat wejdzie na etap prac legislacyjnych, ale informacje o tym, że prace nad taką kwestią są prowadzone potwierdza Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
– Ministerstwo Klimatu i Środowiska widzi zasadność wydłużenia okresu legalizacji statycznych liczników energii elektrycznej z 8 do 12 lat, niemniej jednak, istotne jest także zagwarantowanie prawidłowego funkcjonowania układu pomiarowo-rozliczeniowego bez uszczerbku dla rzetelności pomiarów – informuje resort środowiska i klimatu.
– W związku z tym, z inicjatywy MKiŚ, w październiku bieżącego roku powołany został nieformalny zespół roboczy (MKiŚ, PTPiREE, GUM, MRPiT), który podjął próbę oceny możliwości i ryzyk związanych z wydłużeniem okresu legalizacji liczników z 8 do 12 lat. Wyniki prac tego zespołu będą istotne w podjęciu ostatecznych decyzji – dodaje resort środowiska i klimatu.
Resort potwierdził też, że rozważane wydłużenie z 8 do 12 lat okresu, w którym należy dokonać zgłoszenia do legalizacji ponownej po raz pierwszy nowych, statycznych (elektronicznych) liczników energii elektrycznej, dotyczy nowych liczników, które zostaną wyprodukowane i poddane ocenie zgodności począwszy od 1 stycznia 2021 roku.
Według informacji uzyskanych 13 listopada br. od Departamentu Komunikacji Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, trwały rozmowy między OSD, producentami liczników oraz administracją miar w celu wypracowania rozwiązania, zadowalającego wszystkie zainteresowane strony.
Resort klimatu i środowiska zaznaczył, że okres legalizacji liczników zdalnego odczytu w Polsce (8 lat) jest dość krótki w porównaniu do innych krajów, gdzie okresy legalizacji wynoszą nawet do lat 20. Ocenił, że wydłużenie okresu legalizacji z 8 do 12 lat wpłynęłoby na zmniejszenie kosztów po stronie OSD, a w konsekwencji zmniejszyłoby rachunki odbiorców energii elektrycznej.
– Decyzją Prezesa Głównego Urzędu Miar z roku 1996 wydłużono okres użytkowania milionom liczników z 15 do 20 lat. Decyzja dotyczyła liczników indukcyjnych pomijając liczniki elektroniczne, które są obecnie masowo instalowane. W Unii Europejskiej zdecydowana większość krajów posiada 10-letni okres użytkowania liczników, a niektórzy z naszych sąsiadów, na przykład Czesi i Litwini, użytkując dokładnie takie same liczniki jak w Polsce, wymieniają je co 12 lat – mówi Wojciech Tabiś, dyrektor Biura PTPiREE.
– PTPiREE od lat zabiega o wydłużenie okresu użytkowania liczników statycznych z 8 do 12 lat. Przyniosłoby to szereg korzyści, w tym ograniczenie ilości złomu elektronicznego i brak konieczności szybszej utylizacji zdemontowanych liczników, których liczbę szacuje się na około 8 mln szt. w okresie 12 lat. Należy podkreślić, że liczniki energii ze względu na swoją złożoność są niezwykle trudne w recyklingu, stąd ich dłuższe wykorzystanie przyniesie korzyści środowisku naturalnemu. Przyjmując, że licznik waży ok. 1kg, to w prognozowanym okresie 12 lat utylizacja złomu elektronicznego zmniejszyłaby się aż o 8 tys. ton – dodaje Wojciech Tabiś.
Producenci liczników nie chcą zmian
Z kolei Apator, który jest producentem m.in. liczników energii elektrycznej wskazał, że wskutek wydłużenia legalizacji statycznych liczników energii elektrycznej z 8 do 12 lat rynek liczników i branża ucierpiałyby wolumenowo, co niekoniecznie przełożyłoby się na oszczędności po stronie odbiorców końcowych, np. poprzez uwzględnienie dłuższego użytkowania liczników w taryfach odbiorców.
– Warto zaznaczyć, że poprawne działanie urządzeń pomiarowych przez okres 12 lat oznacza, że producenci muszą przeprowadzić u siebie dodatkowe analizy i badania (np. „starzeniowe”), nie tylko całego urządzenia, ale także poszczególnych komponentów. To bardzo kosztowny proces, który na pewno wpłynie na wyższą cenę końcową urządzeń. Koniecznością może być także zastosowanie innych, bardziej wytrzymałych komponentów – poinformował rzecznik prasowy Apatora.
Spółka wskazała ponadto na aspekt tzw. „starzenia moralnego”, czyli proces związany z szybkimi zmianami technologicznymi (zwłaszcza w elektronice i informatyce), w wyniku którego w pełni sprawny wedle specyfikacji sprzęt lub oprogramowanie nie spełnia już bieżących standardów użytkowania. Apator podał, że w sumie ocenia rozważane regulacje negatywnie, jako „pozorną oszczędność”, która może się odbyć kosztem odbiorców i ocenił, że należałoby raczej dążyć do jak najszybszego wprowadzenia roll-out’u liczników smart najnowszej generacji.
Z kolei Główny Urząd Miar (GUM) na początku drugiej dekady listopada 2020 wskazując, że nie został jeszcze rozpoczęty proces legislacyjny dotyczący zmian rozporządzenia, które mogłoby wydłużyć okres legalizacji liczników statycznych zaznaczył, że prace zespołu roboczego są na bardzo wstępnym etapie organizacyjnym i przedwczesne byłoby wydanie jakichkolwiek opinii przed zakończeniem ustaleń tego zespołu.
Nowelizacja Prawa energetycznego a liczniki
Kwestia okresu legalizacji liczników statycznych, w tym zdalnego odczytu, jest istotna także dlatego, że na poziomie rządowym zakończyły się rozpoczęte jeszcze przez resort energii prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, który zawiera propozycję nałożenia na OSD obowiązku, którego realizacja oznaczałaby masową wymianę liczników.
Rząd 24 listopada br. przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, który zakłada, że OSD do końca 2028 będą mieli obowiązek zainstalowania liczników zdalnego odczytu skomunikowanych z systemem zdalnego odczytu w punktach poboru energii stanowiących co najmniej 80 proc. łącznej liczby punktów poboru energii u odbiorców końcowych, w tym stanowiących co najmniej 80 proc. łącznej liczby punktów poboru energii u odbiorców końcowych w gospodarstwach domowych.
Proponowany harmonogram instalacji zakłada, że instalacja liczników zdalnego odczytu do końca 2023 roku odbędzie się w punktach poboru energii stanowiących co najmniej 15 proc. łącznej liczby punktów poboru energii u odbiorców końcowych, o których mowa w poprzednim akapicie, do końca 2025 roku w punktach poboru energii stanowiących co najmniej 35 proc. tej łącznej liczby punktów poboru energii, a do końca 2027 roku w punktach poboru energii stanowiących co najmniej 65 proc. łącznej liczby punktów poboru energii.
Wydłużenie okresu eksploatacji to oszczędności dla klienta
– Wydłużenie okresu eksploatacji liczników wpłynęłoby również na zmniejszenie kosztów inwestycyjnych u operatorów systemów dystrybucyjnych, które przekładają się na wysokość taryfy dla odbiorców. Wydłużenie okresu eksploatacji liczników, a co za tym idzie, zmniejszenie koniecznych wydatków związanych z ich wymianą, spowodowałoby oszczędności na rachunku za energię elektryczną około 20 zł rocznie – zaznacza Wojciech Tabiś.
Biorąc pod uwagę powyżej przytoczone argumenty sektor dystrybucji energii wyraża oczekiwanie, że nowe regulacje uwzględniające postulowane od wielu lat zmiany w okresie legalizacji statycznych liczników energii elektrycznej, wejdą w życie przed ogłoszeniem zamówień publicznych na prawie 16 milionów liczników zdalnego odczytu.
Ireneusz Chojnacki
Autor jest dziennikarzem Magazynu Gospodarczego „Nowy Przemysł” oraz portalu wnp.pl
Fot. Adobe Stock, Kadmy / Pixabay
