Wybrane zagadnienia wnioskowania o przyłączenie do sieci – tytuł prawny
Przepisy związane z przyłączeniem do sieci elektroenergetycznej podlegają częstym zmianom ze względu w szczególności na konieczność implementacji przepisów unijnych, jak i potrzeby samego rynku. W celu „uwolnienia” części mocy przyłączeniowych wprowadzono do prawa krajowego rozwiązania w zakresie cable poolingu czy też przyłączania instalacji służących do wytwarzania biogazu wyposażonej w magazyn wraz z oświadczeniem o ograniczeniu mocy wprowadzonej do sieci w określonych okresach. Naturalne jest, że nowe przepisy rodzą pytania,
jednak zdarza się, że także regulacje umocowane w Prawie energetycznym od lat są przedmiotem wątpliwości interpretacyjnych.
Jedną z takich kwestii jest posiadanie i okazanie tytułu prawnego do nieruchomości (obiektu) w momencie wnioskowania o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej w charakterze odbiorcy. Pojawienie się w Prawie energetycznym przepisów expressis verbis stanowiących o konieczności dołączenia tytułu prawnego na etapie składania wniosku o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej (np. art. 7 ust. 8d pkt 4 czy art. 7 ust. 3e Prawa energetycznego) zrodziło pytania, czy w takim razie pozostali wnioskujący nie mają takiego obowiązku. Takie twierdzenie wydaje się jednak nieuzasadnione ze względu na brzmienie art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego: „przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru, przy czym w przypadku przyłączenia źródła lub magazynu energii elektrycznej, moc przyłączeniowa tego źródła lub magazynu energii elektrycznej może być mniejsza lub równa jego mocy zainstalowanej elektrycznej” i nawiązujący do niego art. 7 ust. 3. Określony w art. 7 ust. 1 publicznoprawny obowiązek przyłączenia podmiotu wnioskującego o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej zostaje zniesiony w sytuacji, w której podmiot ten nie dysponuje tytułem prawnym do nieruchomości: „obowiązek, o którym mowa w ust. 1 zdanie pierwsze, nie dotyczy przypadku, gdy ubiegający się o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci nie ma tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, obiektu lub lokalu, do których paliwa gazowe lub energia mają być dostarczane.”. Spełnienie przesłanki posiadania tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, obiektu lub lokalu, do którego ma być dostarczana energia, jest zatem wprost umocowane w ww. przepisie oraz niekwestionowane przez sądy i doktrynę.
„Skoro brak tytułu prawnego do nieruchomości, w świetle treści art. 7 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (tj. Dz.U. z 2018 roku poz. 755) wyłącza publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy przyłączeniowej, to brak było podstaw prawnych do zobowiązania do zawarcia umowy, jak to uczynił prezes URE w zaskarżonej decyzji. Mając na uwadze powyższe uznać należało, że w świetle ustalonych okoliczności faktycznych, w szczególności braku tytułu prawnego do nieruchomości – nie istniał po stronie przedsiębiorstwa energetycznego obowiązek przyłączenia do sieci elektroenergetycznej” (Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie – XVII Wydział Gospodarczy z 12 grudnia 2013 roku, XVII AmE 67/12).
Obowiązek wykazania posiadania tytułu prawnego konkretyzuje rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 22 marca 2023 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (dalej: „rozporządzenie systemowe”). Oprócz elementów istotnych wniosku o określenie warunków przyłączenia, zawartych w par. 6 ust. 1 rozporządzenia systemowego i wspólnych dla wszystkich podmiotów wnioskujących o przyłączenie, akt wykonawczy w wskazuje także na załączniki konieczne do załączenia do wniosku. Zgodnie z par. 6 ust. 8 „Do wniosku o określenie warunków przyłączenia, oprócz dokumentów wymienionych w art. 7 ust. 8d ustawy, o ile są wymagane, dołącza się:
- dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do korzystania z obiektu, w którym będą używane przyłączane urządzenia, instalacje lub sieci;
- plan zabudowy lub szkic sytuacyjny określający usytuowanie obiektu, w którym będą używane przyłączane urządzenia, instalacje lub sieci, względem istniejącej sieci oraz usytuowanie sąsiednich obiektów;
- wyciąg ze sprawozdania z badań jakości energii elektrycznej wytworzonej przez turbiny wiatrowe, jeżeli wniosek dotyczy warunków przyłączenia farm wiatrowych, lub przez falownik, jeżeli wniosek dotyczy warunków przyłączenia farmy fotowoltaicznej;
- wykaz nieruchomości, na których jest planowana budowa przyłączanych do sieci urządzeń, instalacji lub sieci oraz obiektów lub lokali, w których jest planowana ich budowa, wraz z planem zabudowy albo szkicem sytuacyjnym określającym ich usytuowanie względem istniejącej sieci oraz sąsiednich nieruchomości, a w przypadku urządzeń lub instalacji lokalizowanych na polskim obszarze morskim – wskazanie współrzędnych geograficznych obszaru, na którym jest planowane ich usytuowanie.
Dokumenty określone w powyższym wyliczeniu są traktowane jako obligatoryjne, a sformułowanie „o ile są wymagane” dotyczy równoczesnego załączenia stosownych dokumentów wskazanych w art. 7 ust. 8d Prawa energetycznego, o ile są one wymagane w przypadkach tam wyszczególnionych.
Ponadto w doktrynie konieczność posiadania tytułu prawnego nie jest negowana, a co najwyżej dyskutuje się o tym, co należy uznać za tytuł prawny. Umocowanie do żądania tytułu prawnego zawarte jest także w IRiESD, zatwierdzonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
