Analiza zużycia energii przez odbiorców pogrupowanych według schematu klasyfikacji PKD na terenie jednego z OSD w kontekście COVID-19

Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) jest umownie przyjętym, hierarchicznie usystematyzowanym podziałem zbioru rodzajów działalności społeczno-gospodarczej na sekcje, działy, grupy, klasy oraz podklasy, jakie realizują jednostki (podmioty gospodarcze). Odpowiada Nomenklaturze Działalności we Wspólnocie Europejskiej – Europejskiej Klasyfikacji Działalności NACE do poziomu klasy (czterech znaków). Tę stworzono zgodnie z Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Rodzajów Działalności ISIC – International Standard Industrial Classification of all Economic Activities wypracowaną przez ONZ.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Klasyfikacja_Dzia%C5%82alno%C5%9Bci

Schemat klasyfikacji PKD – przykładowy podział:

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://www.klasyfikacje.gofin.pl/pkd/4,0.html

Historia od drugiej połowy XX wieku do czasów obecnych obfitowała w wiele zdarzeń mających znaczący wpływ na gospodarkę światową. Wcześniej jednak ludzkość nie spotkała się z pandemią, która spowodowała spowolnienie rozwoju gospodarczego jednocześnie we wszystkich krajach na każdym kontynencie. Rozwój gospodarczy w obecnych czasach związany jest nierozerwalnie z energią elektryczną, w szczególności z jej zużyciem przez odbiorców. Wprowadzony w związku z pandemią lockdown w połowie marca 2020 roku wpłynął na wszystkie dziedziny zarówno gospodarki, jak i życia. W tej sytuacji zużycie energii elektrycznej stało się jednym z wielu swoistych markerów, papierem lakmusowym umożliwiającym wnioskowanie na temat zachowania odbiorców oraz ich potrzeb w obliczu lockdownu, a także pozwalającym na wskazanie najbardziej poszkodowanych przez pandemię przedsiębiorców wymagających pomocy udzielanej przez państwo.

Zużycie energii elektrycznej przez odbiorców na potrzeby gospodarstw domowych związane z oddelegowaniem pracowników do tzw. pracy zdalnej (home office), przy jednoczesnej zmianie zużycia energii przez przedsiębiorstwa, wpłynęły na strukturę dystrybuowanej energii. Analizę zużycia energii elektrycznej w takim podziale umożliwia agregacja odbiorców według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).

Przedstawiona analiza obrazuje nie tylko trendy zużycia energii elektrycznej przez odbiorców zagregowanych według wybranych numerów PKD, ale przede wszystkim wpływ pandemii na zachowanie wybranych branż. Analizą objęto zużycie energii dla trzech zakresów szczegółowości: podział według sekcji, grup i działów. Wnioski oparto na ogólnie dostępnej wiedzy oraz widocznych na wykresach trendach zużycia.

Analiza według sekcji oraz działów (styczeń, luty i marzec 2019-2021)

Poniżej przedstawioną analizę sfokusowano do poziomu sekcji oraz działów w styczniu, lutym i marcu 2019, 2020 i 2021 w podziale na dekady wybranych branż:

Poziom sekcji:
F – budownictwo,
O – administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązków zabezpieczenia społeczne,
P – edukacja.

Źródło: opracowanie własne

Poziom działów:
PKD 21 – produkcja podstawowych substancji farmaceutycznychoraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych,
PKD 24 – produkcja metali,
PKD 29 – produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli,
PKD 31 – produkcja mebli,
PKD 41 – roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków,
PKD 58 – działalność wydawnicza,
PKD 85 – edukacja,
PKD 86 – opieka zdrowotna.

Źródło: opracowanie własne

Z punktu widzenia przeglądu zużycia energii elektrycznej przez odbiorców w podziale według klasyfikacji PKD istotne jest odchylenie oraz interpretacja przebiegu w 2020 roku w stosunku do 2019 i 2021. Epidemia, która rozpoczęła się w Azji pod koniec 2019 roku, zmieniła się w pandemię na początku roku 2020. Jedyną możliwością walki z tym zjawiskiem było wprowadzenie lockdownu jednocześnie we wszystkich krajach na całym świecie. W Polsce wprowadzono go po 13 marca 2020 roku, co spowodowało ograniczenia w gospodarce i jej spowolnienie.

Na przedstawionych wykresach widoczna jest duża zbieżność (korelacja) pomiędzy krzywą zużycia energii elektrycznej w styczniu i lutym 2019 i 2020 dla odbiorców we wszystkich analizowanych sekcjach i działach w poszczególnych dekadach. Wynika to prawdopodobnie z normalnego, nie zakłóconego czynnikami zewnętrznymi prowadzenia działalności. Wyjątek stanowi dział związany z działalnością wydawniczą – PKD 58 (bardziej szczegółową analizę przedstawiono w dalszej części). Dla sekcji O (administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne) i P (edukacja) widoczny jest wyraźny spadek zużycia energii elektrycznej w 2020 w stosunku do roku poprzedniego oraz następnego w drugiej i trzeciej dekadzie marca. Jest to związane z wprowadzeniem lockdownu.

We wszystkich wybranych sekcjach i działach widoczny jest znaczny przyrost zużycia energii elektrycznej w trzeciej dekadzie stycznia w latach 2019 i 2020 w stosunku do pozostałych dekad analizowanego okresu.

W styczniu, lutym i marcu 2021 roku w stosunku do tych miesięcy 2019 i 2020 dla odbiorców wszystkich analizowanych sekcji i działów w poszczególnych dekadach widoczna jest rozbieżność w przebiegu krzywej zużycia energii elektrycznej. Związane to może być z przystosowaniem się przedsiębiorców do prowadzenia działalności w czasie pandemii, w szczególności w trakcie wprowadzania czasowych restrykcji i obostrzeń wynikających z jej kolejnych fal.

Dla sekcji i działu edukacja (PKD 85) widoczny jest spadek wolumenu zużycia energii w styczniu i lutym 2021 roku w stosunku do tych miesięcy 2019 i 2020 w poszczególnych dekadach. W marcu 2020 roku wyraźny spadek wynikający z wprowadzenia lockdownu.

Przebieg zużycia energii elektrycznej w dziale działalność wydawnicza (PKD 58) obrazuje spadek wolumenu w styczniu, lutym i marcu w 2020 i w 2021 w stosunku do tych miesięcy 2019 roku w poszczególnych dekadach (bardziej szczegółowa analiza w dalszej części).

Dla wszystkich przedstawionych sekcji i działów widoczny jest spadek zużycia energii elektrycznej w drugiej dekadzie marca 2020 spowodowany wprowadzeniem lockdownu (wyjątek stanowi budownictwo, produkcja metali i działalność wydawnicza).

Powyższy przegląd zużycia energii elektrycznej dla wybranych branż wskazuje na duże uzależnienie prowadzenia działalności od czynników zewnętrznych, w tym przypadku pandemii. Jednocześnie wskazuje na możliwość przystosowania się do nowych warunków na co obrazuje przebieg zużycia energii elektrycznej dekadach 2021 roku.

Analiza według sekcji (2019-2020)

Poniżej przedstawioną analizę sfokusowano do poziomu sekcji w latach 2019 i 2020 dla wybranych branż:
F – budownictwo,
O – administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne,
P – edukacja.

Budownictwo:

Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne:

Edukacja:

Źródło: opracowanie własne

Przedstawione wykresy liniowe obrazują zużycie miesięczne w 2019 i 2020. Jednocześnie wskazano odchylenia zużycia energii elektrycznej w poszczególnych miesiącach 2020 w stosunku do 2019 roku. Zobrazowano również zużycie dekadowe energii elektrycznej przez odbiorców wybranych branż zagregowanych według schematu PKD w lutym, marcu i kwietniu.

Sekcja F – budownictwo: Brak wyraźnych odchyleń widocznych u innych odbiorców sklasyfikowanych w innych PKD. Obniżenie wolumenu zużycia w czasie lockdownu. Sytuacja związana z budownictwem może wynikać z dobrej koniunktury w szczególności na rynku nieruchomości.

Sekcja O – administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne: Widoczny spadek zużycia energii w czsie lockdownu od 16 marca 2020. Powrót do zużycia z poziomu roku poprzedniego nastąpił latem. Ponowny spadek zużycia w stosunku do roku poprzedniego widoczny jest w czasie drugiej fali. Przyczyną takiej sytuacji było przejście do pracy w trybie zdalnym w tych okresach.

Sekcja P – edukacja: Wyraźnie widoczny zdecydowany spadek zużycia energii w czasie lockdownu od 16 marca 2020. Przyczyną takiej sytuacji było przejście do nauczania w trybie zdalnym.

Z wyjątkiem sekcji budownictwo pozostałe poddane analizie branże wskazują zdecydowany spadek zużycia energii w czasie wprowadzonego lockdownu.

Analiza według działów (2019-2020)

Poniżej przedstawioną analizę sfokusowano do poziomu działów w latach 2019 i 2020 dla wybranych branż:
PKD 21 – produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych,
PKD 24 – produkcja metali,
PKD 29 – produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli,
PKD 31 – produkcja mebli,
PKD 41 – roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków,
PKD 58 – działalność wydawnicza,
PKD 85 – edukacja,
PKD 86 – opieka zdrowotna.

Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych:

Produkcja metali:

Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli:

Produkcja mebli:

Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków:

Działalność wydawnicza:

Edukacja:

Opieka zdrowotna:

Źródło: opracowanie własne

Przedstawione wykresy liniowe, podobnie jak w przypadku analizy sfokusowanej do sekcji, obrazują zużycie miesięczne w 2019 i 2020. Jednocześnie wskazano odchylenia zużycia energii elektrycznej w poszczególnych miesiącach 2020 w stosunku do 2019 roku. Zobrazowano również zużycie dekadowe energii elektrycznej przez odbiorców wybranych branż zagregowanych według schematu PKD w lutym, marcu i kwietniu.

PKD 21 (dział – produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych): Brak wyraźnych odchyleń widocznych u innych odbiorców sklasyfikowanych w innych działach PKD. Znaczące odchylenie (spadek zużycia energii) widoczne jest w czerwcu i lipcu 2020 roku.

PKD 24 (dział – produkcja metali): Znaczące odchylenie (spadek zużycia energii) widoczne w czasie lockdownu ciągnące się do sierpnia 2020 roku.

PKD 29 (dział – produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli): Wyraźnie widoczny zdecydowany spadek zużycia energii w czsie lockdownu od 16 marca 2020 roku.

PKD 31 (dział – produkcja mebli): Wyraźnie widoczny zdecydowany spadek zużycia energii w czasie lockdownu od 16 marca 2020. Powrót do zużycia na poziomie roku poprzedniego po zmniejszeniu obostrzeń.

PKD 41 (dział – roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków): Brak wyraźnych odchyleń widocznych u innych odbiorców sklasyfikowanych w innych działach PKD. Obniżenie wolumenu zużycia widoczne jest tylko w czasie lockdownu. Sytuacja związana z budownictwem może wynikać z dobrej koniunktury w szczególności na rynku nieruchomości.

PKD 58 (dział – działalność wydawnicza): Wyraźnie widoczny zdecydowany spadek zużycia energii w drugim półroczu 2019. W czasie lockdownu od 16 marca 2020 roku brak znaczącego spadku. Wskazuje to na brak związku z pandemią. Sytuacja wymaga dalszej analizy, np. porównania z innymi wskaźnikami obrazującymi koniunkturę w tej branży.

PKD 85 (dział – edukcja): Wyraźnie widoczny zdecydowany spadek zużycia energii w czasie lockdownu od 16 marca 2020 roku. Przyczyną takiej sytuacji było m.in. przejście do nauczania w trybie zdalnym.

PKD 86 (dział – opieka zdrowotna): Mimo wyższego zużycia w styczniu i lutym 2020 w stosunku do roku poprzedniego, widoczny zdecydowany spadek zużycia energii w czsie lockdownu od 16 marca 2020. Przyczyną takiej sytuacji, mimo dużego obłożenia oddziałów związanych z leczeniem pacjentów chorych na COVID-19, był brak planowych zabiegów i operacji oraz porady zdalne.

Odbiorcy sklasyfikowani według schematu PKD sfokusowanych do działów wykazują:

  • znaczące uzależnienie zużycia energii od lockdownu (działy: PKD 24, PKD 29, PKD 31, PKD 85, PKD 86),
  • umiarkowane uzależnienie zużycia energii od lockdownu (dział PKD 41),
  • słabe uzależnienie zużycia energii od lockdownu (dział PKD 21),
  • znaczący spadek zużycia energii w czsie lockdownu i powrót do zużycia na poziomie porównywalnym z rokiem poprzednim po zniesieniu obostrzeń (działy: PKD 24, PKD 29, PKD 31, PKD 41),
  • znaczący spadek zużycia energii w czasie lockdownu i brak powrotu do zużycia na poziomie porównywalnym z rokiem poprzednim po zniesieniu obostrzeń (działy PKD 85, PKD 86).

Analiza według GRUP (2019-2020)

Poniżej przedstawioną analizę sfokusowano jeszcze bardziej szczegółowo do poziomu GRUP w latach 2019 i 2020 dla wybranych branż:
PKD 861 – działalność szpitali,
PKD 854 – szkoły policealne oraz wyższe,
PKD 291 – produkcja pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli,
PKD 259 – produkcja pozostałych gotowych wyrobów metalowych,
PKD 222 – produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych.

Działalność szpitali:

Szkoły policealne oraz wyższe:

Produkcja pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli:

Produkcja pozostałych gotowych wyrobów metalowych:

Produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych:

Źródło: opracowanie własne

Przedstawione wykresy liniowe, podobnie jak w przypadku analizy sfokusowanej do sekcji czy działu, obrazują zużycie miesięczne w 2019 i 2020. Jednocześnie wskazano odchylenia zużycia energii elektrycznej w poszczególnych miesiącach 2020 w stosunku do 2019 roku. Zobrazowano również zużycie dobowe energii elektrycznej przez odbiorców wybranych branż zagregowanych według schematu PKD w lutym, marcu i kwietniu.

Dla odbiorców wszystkich analizowanych grup widoczny jest wpływ lockdownu w marcu, kwietniu i maju 2020 roku. W okresie tym widoczny jest znaczny spadek zużycia energii elektrycznej przez odbiorców.

Dla branż poddanych analizie zagregowanych według schematu PKD związanych z produkcją (PKD 291, grupa – produkcja pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, PKD 259, grupa – produkcja pozostałych gotowych wyrobów metalowych, PKD 222, grupa – produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych) zużycie energii po zluzowaniu obostrzeń powróciło do poziomu 2019 roku.

Dla PKD 222 (grupa – produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych) zużycie energii w drugim półroczu 2020 było wyższe w stosunku do roku poprzedniego.

Dla branż zagregowanych według schematu PKD związanych z działalnością na potrzeby użyteczności publicznej (PKD 861, grupa – działalność szpitali, PKD 854, grupa – szkoły policealne oraz wyższe) od momentu ogłoszenia lockdownu zużycie pozostało na poziomie niższym w stosunku do 2019 roku:

  • w przypadku szpitali przyczyną takiej sytuacji, mimo dużego obłożenia oddziałów związanych z leczeniem pacjentów chorych na COVID-19, był brak planowych zabiegów i operacji oraz porady zdalne,
  • w przypadku szkół policealnych oraz wyższych przyczyną takiej sytuacji było m.in. przejście do nauczania w trybie zdalnym.

Dla PKD 259 (grupa – produkcja pozostałych gotowych wyrobów metalowych), PKD 222 (grupa – produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych), spadek zużycia energii nastąpił około 30 dni po ogłoszeniu lockdownu. Przyczyną mógł być brak możliwości natychmiastowego przerwania procesu technologicznego.

Wnioski ogólne

Analiza zużycia energii elektrycznej wybranych branż wskazuje te, w których w związku z pandemią, a w szczególności z wprowadzeniem lockdownu w marcu 2020 roku, znacząco spadł wolumen zużycia energii elektrycznej. Jest to pierwszy sygnał, że branża uzależniona jest od czynników zewnętrznych, w tym przypadku od wpływu pandemii.

Wyjątek stanowią branże związane z budownictwem i produkcją metali. W przypadku budownictwa brak wyraźnych odchyleń widocznych u innych odbiorców sklasyfikowanych w innych sekcjach, grupach i działach PKD. Obniżenie wolumenu zużycia widoczne jest tylko w czasie lockdownu. Sytuacja taka może wynikać z dobrej koniunktury, w szczególności na rynku
nieruchomości.

W przypadku działalności wydawniczej wyraźnie widoczny jest zdecydowany spadek zużycia energii w drugim półroczu W czasie lockdownu od 16 marca 2020 roku brak znaczącego spadku wskazującego na brak związku z pandemią. Sytuacja wymaga dalszej analizy, porównania z innymi wskaźnikami, np. obrazującymi koniunkturę w tej branży.

Dla pogłębienia obrazu powyższą analizę warto rozszerzyć o inne wskaźniki. Spadek zużycia energii elektrycznej przez odbiorców zagregowanych według schematu PKD niekoniecznie musi jednoznacznie wskazywać na pogorszenie sytuacji danej branży. W połączeniu z analizą koniunktury może dać zupełnie
odmienny obraz sytuacji w danej branży. Dodatkowo analizę sytuacji w kontekście pandemii należy rozszerzyć o możliwości prowadzenia działalności w danej branży, mając na uwadze uzyskiwanie dochodów.

Powyższa analiza jest jedynie próbą zobrazowania sytuacji z punktu widzenia zużycia energii elektrycznej przez odbiorców w branżach w kontekście COVID-19, a wnioski oparto na ogólnie dostępnej wiedzy oraz widocznych na wykresach trendach zużycia energii elektrycznej przez odbiorców.

W przypadku zainteresowania, analizę można rozszerzyć o inne okresy oraz branże zagregowane według schematu PKD.

WALDEMAR BOROWIAK, PIOTR BIAŁEK, MACIEJ KUDLIŃSKI
Enea Operator Sp. z o.o.

Czytaj dalej