Współpraca sektorów na drodze rozwoju sieci szerokopasmowych

Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych (OSD) zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej wdrożyli decyzje Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 12 lutego 2021 roku. Określiły one warunki zapewnienia dostępu do infrastruktury technicznej w zakresie słupów elektroenergetycznych niskiego i średniego napięcia. OSD – biorąc pod uwagę wytyczne decyzji – przygotowali stosowne wzorce dokumentów, w tym wzór umowy ramowej, które zostały poddane roboczym konsultacjom z Prezesem UKE, zanim zostały wprowadzone do stosowania w przedsiębiorstwach.

Wzór umowy ramowej objął postanowienia dotyczące współpracy pomiędzy OSD a przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi począwszy od zawarcia umowy ramowej, poprzez prawa i obowiązki OSD (jako operatora udostępniającego) i przedsiębiorcy telekomunikacyjnego (jako operatora korzystającego), zasady składania zapytań i zamówień, przygotowania projektu podwieszenia infrastruktury, zawierania umów szczegółowych, zasad prowadzenia prac planowych oraz usuwania awarii, aż do realizacji inwestycji i zasad rozliczeń. Opłaty umocowane w umowie ramowej stanowią odzwierciedlenie regulacji Prezesa UKE, co dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych było chyba najistotniejszą kwestią w bilateralnych relacjach z energetyką.

Z kolei sferą wymagającą doregulowania w umowie ramowej (względem decyzji) były zasady i uwarunkowania techniczne wykorzystania infrastruktury OSD i podwieszania linii. Zostały one określone w załączniku nr 7 do umowy ramowej – Zasadach technicznych udostępniania słupów. Wskazują one obowiązujące instrukcje, przepisy, standardy techniczne oraz normy dotyczące elektroenergetycznych linii napowietrznych, które winny znaleźć zastosowanie przy podwieszeniu kabli telekomunikacyjnych, a w szczególności:

  • normę PN-E-05100-1, 1998 „Elektroenergetyczne linie napowietrzne – Projektowanie i budowa – Linie prądu przemiennego z przewodami roboczymi gołymi”,
  • normę N SEP-E-003 „Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemiennego z przewodami pełnoizolowanymi oraz z przewodami niepełnoizolowanymi”,
  • normę PN-EN 50341-1:2013 „Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powyżej 1 kV – Część 1: Wymagania ogólne – Specyfikacje wspólne”,
  • PN-EN 50341-2-22:2016 „Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powyżej 1 kV – Część 2-22: Krajowe Warunki Normatywne (NNA) dla Polski (oparte na EN 50341-1:2012)”,
  • normę N SEP-E-0001 „Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia. Ochrona przeciwporażeniowa”,
  • Instrukcję organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych w OU (IOBP),
  • rozporządzenie Ministra Gospodarki i Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie.

Konkretyzując uwarunkowania podwieszenia kabli zalecono, aby infrastrukturę zabudować poniżej istniejących przewodów roboczych linii elektroenergetycznej w odległości pionowej wynikającej z obliczeń projektowych, jednak nie mniejszej niż suma:

  • 0,3 m i odstępu ergonomicznego dla linii nn 0,4 kV,
  • 1,12 m i odstępu ergonomicznego dla linii SN 6 kV,
  • 1,16 m i odstępu ergonomicznego dla linii SN 15 kV,
  • 1,22 m i odstępu ergonomicznego dla linii SN 20 kV,
  • 1,32 m i odstępu ergonomicznego dla linii SN 30 kV.

Odstęp ergonomiczny wyjaśniono przy tym posiłkując się definicją zawartą w Rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych, jako odstęp w powietrzu dopuszczający w ograniczonym zakresie błędy ruchowe i błędy w ocenie odległości przy prowadzeniu prac przy minimalnej odległości zbliżenia, przy uwzględnieniu rodzaju czynności wykonywanych przez osobę, jak i używanych narzędzi. Odstęp kabla od ziemi nie może być jednak mniejszy, niż wymagania określone przywołanymi wcześniej normami.

Przy podwieszaniu kabli telekomunikacyjnych zabrania się jednocześnie:

  • prowadzenia kabli telekomunikacyjnych w przestrzeni pomiędzy żerdziami słupów rozkracznych,
  • wiercenia otworów i wstrzeliwania kołków w słupy,
  • mocowania kabli telekomunikacyjnych w sposób powodujący uszkodzenia konstrukcji słupa elektroenergetycznego lub korozji jego powierzchni,
  • mocowania kabli telekomunikacyjnych do konstrukcji wsporczych przewodów roboczych,
  • mocowania kabli abonenckich do słupów elektroenergetycznych SN,
  • podwieszania kabli telekomunikacyjnych poprzez konstrukcje stacji transformatorowych.

Dopuszcza się przy tym możliwość zejścia kablem po konstrukcji słupa wsporczego do ziemi, w odpowiednim zabezpieczeniu, przy czym wejście kabla w ziemię nie może powodować naruszenia posadowienia słupa elektroenergetycznego, belek/płyt ustojowych oraz instalacji uziemiającej linię elektroenergetyczną.

Ponadto w zakresie zachowywanych odstępów – na słupach elektroenergetycznych dopuszcza się zabudowę złączy rozgałęźnych, muf światłowodowych, zapasów kabla, zejść i podejść kablowych na uchwytach dystansowych, zapewniających co najmniej 15-centymetrowy odstęp od wszystkich rodzajów żerdzi (z wyjątkiem żerdzi wirowanych, przy których ten dystans nie jest wymagany).

Kabel telekomunikacyjny powinien być oznakowany tabliczkami informacyjnymi o maksymalnych wymiarach 80 mm x 40 mm w kolorze białym z czarnymi literami, wykonanymi z tworzywa nieprzewodzącego, odpornego na warunki UV. Na tabliczkach należy umieścić typ kabla telekomunikacyjnego, oznaczenie firmy – przedsiębiorcy telekomunikacyjnego oraz jego nr kontaktowy. Tabliczki należy umieścić na wszystkich skrzynkach telekomunikacyjnych, a także dodatkowo zamocować opaską samozaciskową do kabla telekomunikacyjnego w miejscu zamocowania kabla do słupa elektroenergetycznego (na co trzecim słupie).

Prace na sieci winny być realizowane mając na względzie – w miarę możliwości – utrzymanie zasilania dla odbiorców energii elektrycznej. Zalecane jest stosowanie alternatywnych źródeł zasilania, np. agregatów prądotwórczych.

Szczególną wagę zwrócono na zapewnienie bezpieczeństwa pracy wykonawców podwieszeń. Ma je zagwarantować przestrzeganie wskazanych na wstępie norm, a także sposób prowadzenia prac na sieci danego napięcia.

I tak na sieci średniego napięcia (SN) OSD wskaże, mając na względzie przede wszystkim budowę i usytuowanie linii, obowiązujące na obszarze jego działania technologie wykonywania prac. Co do zasady na SN mają być one prowadzone w technologii prac pod napięciem (PPN); prace w technologii PPN mogą wykonywać osoby zweryfikowane przez OSD (posiadające stosowne uprawnienia i upoważnienia), spełniające warunki określone w instrukcjach/procedurach PPN obwiązujących u danego OSD i instrukcjach PPN obowiązujących u przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, które zostały zaakceptowane przez OSD do stosowania. W wyjątkowych sytuacjach, w przypadku braku możliwości wykonania pracy przy załączonej linii, dopuszcza się wykonanie prac w oparciu o instrukcję organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych obowiązującą u danego OSD. Uwarunkowania prowadzenia prac na sieciach/słupach średniego napięcia i kwestia prac w technologii pod napięciem była szeroko dyskutowana podczas konsultacji z Prezesem UKE. Prezes UKE – po wyjaśnieniach ze strony OSD – zaakceptował ten wymóg dla podwieszania infrastruktury telekomunikacyjnej na słupach sieci SN, mając na względzie kluczowy aspekt bezpieczeństwa osób je wykonujących. Prace na średnim napięciu są bowiem znacznie bardziej niebezpieczne i wymagają lepszego przeszkolenia. Technologia prac pod napięciem jest w tym przypadku rozwiązaniem znacznie bardziej bezpiecznym dla wykonawców telekomunikacyjnych, a i coraz powszechniej stosowanym przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych, którzy dostrzegają i doceniają jej zalety i kwestie bezpieczeństwa. Nie stanowiło to zatem dla części przedsiębiorców istotnego novum.

Przy pracach na sieci niskiego napięcia jest większa dowolność wyboru prac – przyjmuje się technologię pozwalającą na pracę montera na elektroenergetycznej linii nn będącej pod napięciem i wewnętrzną instrukcję opracowaną przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego. OSD wskazuje każdorazowo obowiązującą na obszarze jego działania technologię wykonywania prac:

  • w technologii prac w pobliżu napięcia (bez wyłączeń energii dla odbiorców); prace powinny być wykonywane w oparciu o instrukcję bezpiecznego podwieszania przewodów telekomunikacyjnych na infrastrukturze sieci nn przygotowaną przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego i uzgodnioną z OSD; lub
  • w technologii prac pod napięciem (PPN); prace w technologii PPN mogą wykonywać osoby zweryfikowane przez OSD (posiadające stosowne uprawnienia i upoważnienia), spełniające warunki określone w instrukcjach/procedurach PPN obwiązujących u danego OSD i instrukcjach PPN obowiązujących u przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, które zostały zaakceptowane przez OSD do stosowania; lub też
  • w wyjątkowych sytuacjach, w przypadku braku możliwości wykonania pracy przy załączonej linii wg instrukcji przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, dopuszcza się wykonanie prac w oparciu o instrukcję organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych obowiązującą u danego OSD.

Zakłada się, że zawieranie umów ramowych zgodnie z wypracowanym wzorem korzystnie wpłynie na zwiększenie efektywności wykorzystania istniejącej infrastruktury technicznej oraz na zmniejszenie kosztów robót inżynieryjno-budowlanych z korzyścią nie tylko dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych, ale przede wszystkim abonentów, którzy będą mieli zapewnione nowoczesne usługi telekomunikacyjne. Wysokość opłat sprzyja wykorzystaniu słupów, co z kolei będzie prowadzić do zagęszczenia infrastruktury, dzięki podłączaniu znacząco większej liczby gospodarstw domowych do szybkiej sieci telekomunikacyjnej i likwidacji tzw. „białych plam”. Efekty nowych inwestycji wpłyną na ograniczenie zjawiska wykluczenia cyfrowego.

Zakończony sukcesem, długi i nie zawsze łatwy proces uzgodnień, był milowym krokiem w zakresie uregulowania współpracy pomiędzy przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi i OSD związanej z podwieszaniem infrastruktury telekomunikacyjnej na słupach elektroenergetycznych. I to zarówno w kwestii formalnej – tak ścisłego doregulowania decyzją administracyjną sfery umownej pomiędzy przedsiębiorcami, jak i w zakresie aspektów technicznych i finansowych.

Opracowano w Biurze PTPiREE na podstawie wzoru umowy ramowej wraz z załącznikami

Czytaj dalej