W lutym rozpoczął się nabór do nowo powstającego podmiotu reprezentującego unijnych OSD – EU DSO Entity. Czym jest to stowarzyszenie? Z jakimi zagadnieniami będą mierzyć się zarządzający i kto może zostać jego członkiem?
Proces transformacji energetyki – w której elektroenergetyczni operatorzy systemów dystrybucyjnych mają do odegrania istotną rolę – staje się faktem. Wyzwania pojawiające się przed OSD wynikają przede wszystkim z prawodawstwa unijnego i kierunkowych polityk, obecnie skoncentrowanych w dużej mierze na wdrożeniu i realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu. Wypełnianie dotychczasowych obowiązków OSD, jak szeroko pojęte zapewnienie bezpieczeństwa dostaw i wsparcie optymalnego funkcjonowania rynku energii elektrycznej, musi być realizowane w obliczu lawinowo niemal rosnącego zainteresowania przyłączaniem do sieci dynamicznie rozwijających się OZE. Sprostanie tym obowiązkom w pojedynkę nie jest łatwe.
A przyznać należy, że na poziomie unijnym brakowało dotychczas formalnej reprezentacji operatorów sieci dystrybucyjnych, aby ich głos był w pełni słyszalny, reprezentowany i w odpowiednim stopniu respektowany. Zwłaszcza wobec faktu, że od 2009 roku istnieje podobny organ zrzeszający operatorów systemów przesyłowych – ENTSO-e. Potrzebę uzupełnienia tej luki i stworzenia analogicznej organizacji, która skupiać będzie dystrybutorów energii dostrzegło wiele stron, zarówno Komisja Europejska, Parlament Europejski, państwa członkowskie oraz krajowe organy regulacyjne.
Utworzenie nowego podmiotu, europejskiej organizacji operatorów systemów dystrybucyjnych, jest jednym z rezultatów przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z 5 czerwca 2019 roku w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej i zapisów rozdziału IV Praca systemu dystrybucyjnego. „Operatorzy systemów dystrybucyjnych współpracują ze sobą na poziomie Unii za pośrednictwem organizacji OSD UE, aby wspierać urzeczywistnienie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz propagować optymalne zarządzanie systemami dystrybucyjnymi i przesyłowymi oraz ich skoordynowaną pracę.”1
Powstające właśnie Stowarzyszenie EU DSO Entity będzie oficjalnie częścią procesu prawodawstwa europejskiego. Jest nadzieją na spójny, mocny głos operatorów dystrybucyjnych w europejskim układzie instytucjonalnym, zarówno wobec Komisji Europejskiej, jak i ENTSO-E czy ACER. Ma być podmiotem eksperckim działającym we wspólnym interesie Unii i zwiększającym efektywność sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej przy zachowaniu współpracy z operatorami systemów przesyłowych i ENTSO-e. Będzie zatem faktycznym odpowiednikiem ENTSO-e w zakresie opracowywania przepisów UE w formie kodeksów sieci dotyczących dystrybucji.
Zadania EU DSO Entity
Zadania postawione przed nową organizacją określa wprost rozporządzenie 2019/973:
„Artykuł 55 Zadania organizacji OSD UE
- Organizacja OSD UE realizuje następujące zadania:
- promocja eksploatacji i planowania sieci dystrybucyjnych w koordynacji z eksploatacją i planowaniem sieci przesyłowych;
- ułatwianie integracji odnawialnych źródeł energii, wytwarzania rozproszonego i innych zasobów trwale obecnych w sieci dystrybucyjnej, takich jak magazynowanie energii;
- ułatwianie elastyczności i odpowiedzi odbioru oraz dostępu użytkowników sieci do rynku;
- wkład w cyfryzację systemów dystrybucyjnych, w tym wprowadzenie inteligentnych sieci i inteligentnych systemów pomiarowych;
- wspieranie rozwoju zarządzania danymi, bezpieczeństwa cybernetycznego i ochrony danych we współpracy z odpowiednimi organami i podmiotami objętymi regulacją;
- udział w opracowywaniu kodeksów sieci istotnych dla eksploatacji i planowania sieci dystrybucyjnych oraz skoordynowanej eksploatacji sieci przesyłowych i dystrybucyjnych zgodnie z art. 59.
2. Ponadto organizacja OSD UE:
- współpracuje z ENTSO energii elektrycznej przy monitorowaniu wdrażania kodeksów sieci i wytycznych przyjętych na podstawie niniejszego rozporządzenia, które są istotne z punktu widzenia eksploatacji i planowania sieci dystrybucyjnych oraz skoordynowanej eksploatacji sieci przesyłowych i dystrybucyjnych;
- współpracuje z ENTSO energii elektrycznej przy przyjmowaniu najlepszych praktyk w zakresie skoordynowanej eksploatacji i planowania systemów przesyłowych i dystrybucyjnych, w tym kwestii takich jak wymiana danych między operatorami i koordynacja rozproszonych zasobów energetycznych;
- zajmuje się określaniem najlepszych praktyk w obszarach wskazanych w ust. 1 oraz w zakresie wprowadzania usprawnień efektywności energetycznej w sieci dystrybucyjnej;
- przyjmuje roczny program prac i sprawozdanie roczne; e. działa zgodnie z prawem konkurencji oraz zapewnia neutralność.”2
Powstawanie struktury (i) organizacji
Jak przebiega proces tworzenia struktur stowarzyszenia, które realizować będzie wymienione wcześniej zadania, czyli powstawania EU DSO Entity?
„Operatorzy systemów dystrybucyjnych, którzy chcą uczestniczyć w organizacji OSD UE, mają prawo stać się zarejestrowanymi członkami tej organizacji.
Zarejestrowani członkowie mogą uczestniczyć w pracach organizacji OSD UE bezpośrednio lub mogą być reprezentowani przez krajowe stowarzyszenie wyznaczone przez państwo członkowskie lub przez stowarzyszenie na poziomie Unii.”3
Obecnie w EU DSO Entity zarejestrowanych jest 891 operatorów z 33 krajów, w tym sześciu stowarzyszonych w PTPiREE z Polski, tj. Enea Operator Sp. z o.o., Energa-Operator SA, innogy Stoen Operator Sp. z o.o., PGE Dystrybucja SA, PKP Energetyka SA, Tauron Dystrybucja SA.
Organizacja ma składać się co najmniej z walnego zgromadzenia, zarządu, grupy doradców strategicznych i grup ekspertów oraz sekretarza generalnego. Wybór prezesa i zarządu odbędzie się po posiedzeniu inauguracyjnym stowarzyszenia.
W czerwcu 2020 roku operatorzy systemów dystrybucyjnych – zgodnie z zapisami cytowanego już rozporządzenia – przekazali ACER i Komisji Europejskiej projekt statutu nowej organizacji, w tym m.in. kodeks postępowania, projekty regulaminów oraz zasady finansowania. Po otrzymaniu pozytywnej opinii ACER (sierpień) i KE (listopad) trwa proces formalnego ustanowienia EU DSO Entity, w tym przyjęcia i opublikowania statutu oraz regulaminu.
Pierwsze wybory
1 lutego 2021 roku ogłoszono nabór kandydatów do zarządu EU DSO Entity. Prawo nominacji kandydata na jego członka ma każdy zarejestrowany do 31 stycznia 2021 roku członek stowarzyszenia (tj. każdy OSD). Kandydatem powinna być inna osoba niż przedstawiciel OSD powołany do reprezentowania OSD na walnym zgromadzeniu. Koniec zgłoszeń wyznaczono na 15 lutego. Po zakończeniu procesu nominacji nastąpi właściwe głosowanie (potrwa od 10 do 24 marca).
Zarząd EU DSO składać się będzie z prezesa i 27 przedstawicieli członków, z czego:
- dziewięcioro – przedstawiciele członków z mniej niż milionem użytkowników przyłączonych do sieci;
- dziewięcioro – przedstawiciele członków z więcej niż 100 tys., a mniej niż milionem użytkowników przyłączonych do sieci;
- dziewięcioro – przedstawiciele członków z więcej niż 100 tys. użytkowników przyłączonych do sieci.
W skład zarządu nie może wejść więcej niż trzech przedstawicieli OSD mających siedzibę w tym samym państwie członkowskim lub należących do tej samej grupy przemysłowej.
Ogłoszenie listy 27 kandydatów i maksymalnie 27 kandydatów rezerwowych planowane jest na początek kwietnia. Do ustalenia pozostaje data głosowania walnego zgromadzenia nad przyjęciem listy.
Kadencja Zarządu potrwa nie dłużej niż cztery lata.
Co warte odnotowania, koszty związane z działalnością organizacji OSD UE ponoszone są przez operatorów systemów dystrybucyjnych, którzy są zarejestrowanymi członkami. Są one uwzględniane przy wyliczaniu taryf. Organy regulacyjne zatwierdzają wyłącznie te koszty, które są uzasadnione i proporcjonalne.
Pełne ukonstytuowanie się władz i struktur stowarzyszenia – a co się z tym wiąże możliwość rozpoczęcia właściwej, merytorycznej działalności – ma nastąpić do końca drugiego kwartału 2021 roku.
Przypisy:
- Artykuł 52, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z 5 czerwca 2019 roku ws. rynku wewnętrznego energii elektrycznej
- Artykuł 55, j.w.
- Artykuł 52, j.w.
- Strona internetowa EU DSO Entity: https://www.eudsoentity.eu/registered-organisations/ (stan na 12.02.2021)
