OSP radzą przed zimą
(PSE)
Operatorzy systemów przesyłowych z regionu Morza Bałtyckiego na spotkaniu w Helsinkach omówili skutki kryzysu energetycznego w Europie oraz perspektywy pokrycia zapotrzebowania przez źródła wytwórcze.
W przypadku ograniczeń w dostępie do energii, operatorzy będą starali się zminimalizować skutki dla odbiorców. Powołana przez OSP z tych państw grupa ekspercka na bieżąco monitoruje sytuację, przede wszystkim w celu identyfikacji potrzeb i możliwości wykorzystania zdolności transgranicznych. Według opublikowanych przez stowarzyszenie europejskich operatorów ENTSO-E wstępnych wniosków z prognozy na sezon zimowy 2022/2023, rynek energii stoi w obliczu podwyższonego ryzyka w zakresie wystarczalności generacji. Zidentyfikowano także możliwość obniżenia marginesów bezpieczeństwa w porównaniu do poprzednich zim. Najtrudniejsze będą warunki pracy systemów elektroenergetycznych w styczniu i lutym.
W regionie Morza Bałtyckiego, w scenariuszu uwzględniającym niskie poziomy zbiorników wodnych, ryzyko braku wystarczalności może wystąpić na południu Szwecji, w południowej Norwegii oraz we wschodniej Danii. W scenariuszu uwzględniającym niską generację ze źródeł jądrowych, ryzyko braku wystarczalności znacząco wzrasta w południowej Szwecji oraz Finlandii. Przedstawiciele zarządów OSP regionu Morza Bałtyckiego zadeklarowali gotowość do współpracy w celu zapewnienia bezpieczeństwa operacyjnego pracy systemów elektroenergetycznych, w tym wymiany niezbędnych informacji, jak również udzielania pomocy międzyoperatorskiej.
Operatorzy nadal zalecają odbiorcom oszczędzanie energii. Wyznaczony cel, wynoszący 10 proc. brutto zużycia, uzgodniła Rada Unii Europejskiej, jako narzędzie służące do obniżenia cen energii, jak również do uniknięcia ograniczeń w jej dostępności. W spotkaniu uczestniczyli następujący OSP z regionu Morza Bałtyckiego: Elering, AST, Litgrid, Svenska kraftnät, Statnett, Energinet, Fingrid, PSE oraz 50Hertz.
Inwestycja w Kaliszu
(Energa-Operator)
Z krajobrazu Pól Marsowych w Kaliszu – miejsca, w którym często organizowane są koncerty i inne ciekawe wydarzenia pod gołym niebem – zniknie napowietrzna linia wysokiego napięcia. Jest ona częścią oplatającego miasto energetycznego pierścienia, umożliwiającego zasilanie newralgicznych stacji wysokiego napięcia (110 kV/15 kV) z kilku stron. Energa-Operator, dzięki współpracy z Ratuszem, Spółdzielnią Mieszkaniową ,,Dobrzec’’, a także firmą Dr Marcus International, wkrótce dokona jej skablowania.
W ramach planowanej przebudowy pod ziemią ułożony będzie trzyżyłowy odcinek linii elektroenergetycznej o długości prawie 3 km. W tym celu wykorzystanych zostanie 18 stalowych bębnów kablowych o średnicy 3,6 m, z których każdy zmieści od 400 do 600 m kabla. Zasilanie ważnych węzłów elektroenergetycznych za pomocą więcej niż jednej linii jest istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Takie rozwiązanie pozwala na dostarczenie energii do odbiorców nawet wtedy, gdy dojdzie do uszkodzenia któregoś z innych elementów sieci. W tym przypadku podczas imprez masowych odcinek przebiegający m.in. nad Polami Marsowymi, o ile pozwalały na to warunki ruchowe, musiał być czasami wyłączany. Gdyby w tym samym momencie doszło do wyłączenia innej linii, spora część Kalisza oraz okolic byłaby pozbawiona napięcia. Przeniesienie tej linii pod ziemię pozwoli na organizację imprez plenerowych przy jednoczesnym zapewnieniu pełnego bezpieczeństwa pracy głównych punktów zasilania w Kaliszu, a tym samym ciągłości dostaw energii dla tysięcy odbiorców.
Finał prac planowany jest na koniec czerwca 2023 roku.
Modernizacja sieci w Poznaniu
(Enea Operator)
Enea Operator prowadzi w stolicy Wielkopolski szereg inwestycji w ramach kompleksowego programu modernizacji sieci energetycznej średniego i niskiego napięcia Poznań2030. Ma on na celu poprawę ich niezawodności. Ostatnio spółka uruchomiła nowo wybudowaną dwusystemową rozdzielnię sieciową Garaszewo (110 kV) oraz dwie przebudowane linie energetyczne we wschodniej części miasta. Wcześniej Enea Operator zrealizowała inwestycje zarówno na Starym Mieście, jak i w dzielnicach peryferyjnych. Dotychczas najbardziej znaczącym przedsięwzięciem była instalacja modułu FDIR (ang. Fault Detection, Isolation and Restoration), który ulokowano w centrum Poznania. Jest on elementem automatyki inteligentnej sieci energetycznej (smart grid) średniego napięcia. W ramach tego zadania spółka zmodernizowała 28 stacji średniego napięcia na niskie oraz wyposażyła je w pełną telemechanikę, a także zmodyfikowała trzy Główne Punkty Zasilania.
Do najnowszych realizacji należy wspomniana rozdzielnia Garaszewo (110 kV) oraz dwie przebudowane linie 110 kV. Ku końcowi zbliża się również budowa stacji Towarowa na terenie tzw. wolnych torów w Poznaniu, gdzie powstać ma nowa dzielnica miasta.
Modernizacja stacji 110/15 kV Dylewo
(PGE Dystrybucja)
Warszawski oddział PGE Dystrybucja zakończył prace związane z modernizacją stacji wysokiego na średnie napięcie w Dylewie. Funkcjonujący dotychczas na linii łączącej Ostrołękę z Myszyńcem układ odczepowy zastąpiono układem H4, a pojedynczą linię zasilającą – linią dwutorową. Dla odbiorców oznacza to znaczne podwyższenie pewności zasilania; dotychczas każde uszkodzenie na tej linii powodowało uciążliwe przerwy w dostawie energii elektrycznej. Obecnie, dzięki wpięciu przelotowemu w linię wysokiego napięcia, odpowiednia automatyka przełączy odbiorców Dylewa do alternatywnego ciągu zasilania. Podobnie na poziomie SN dotychczasowy jeden transformator 10 MVA zastąpiono dwoma jednostkami o mocy 16 MVA, co pozwala na wzajemne rezerwowanie i zwiększenie możliwości rozwoju. Nowoczesną i kompaktową rozdzielnicę otrzymała również rozdzielnia SN, a napowietrzne wyjścia linii ustąpiły miejsca bezpiecznym i gwarantującym niezawodną pracę podziemnym ciągom kablowym. Zmiany objęły także linię 110 kV zasilającą obiekt – obecny układ jednotorowy (tzw. odczep) zastąpiono układem dwutorowym. Pozwala to na znaczne zwiększenie bezpieczeństwa i pewności zasilania, a dzięki wyższej obciążalności linii ułatwi w przyszłości dodatkowe zwiększanie mocy przyłączeniowych. Stacja jest także ważnym punktem przyłączeniowym energii generowanej ze źródeł odnawialnych. Wydane dotychczas warunki przyłączeniowe dla producentów energii z OZE odbieranej przez stację Dylewo sięgają 17 MW. Koszt inwestycji przekroczył 13 mln zł.
Wsparcie szkolnictwa zawodowego
(Energa-Operator)
Uczniowie Zespołu Szkół Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Olsztynie zyskają nowe możliwości nauki i rozwoju w branży elektroenergetycznej, wśród nich m.in. płatne staże oraz dofinansowania kursów i egzaminów na uprawnienia. Wszystko dzięki umowie o współpracy, jaką właśnie zawarła placówka ze spółką Energa-Operator. Podpisano ją podczas Kongresu Doradztwa Zawodowego zorganizowanego przez Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty. Dzięki niej w szkole powstaną klasy patronackie. Uczniowie kształcący się w zawodzie technik automatyk i technik teleinformatyk będą mieli możliwość odbywania praktyk i płatnych staży w spółce. Energa-Operator wesprze finansowo także realizowane przez nich projekty techniczne, np. kupując niezbędne urządzenia i komponenty. Autorzy najlepszych prac otrzymają nagrody.
W ramach programu ,,Energia do nauki’’ Energa-Operator organizuje m.in. wykłady eksperckie energetyków oraz wizyty w obiektach infrastruktury elektroenergetycznej. Współfinansuje też kursy i egzaminy na uprawnienia SEP dla uczniów. Współpraca daje również możliwość przekazywania w celach edukacyjnych wybranym placówkom wycofanego z eksploatacji sprzętu oraz elementów będących częścią sieci elektroenergetycznej. Energa-Operator wspiera finansowo zakup sprzętu niezbędnego do wyposażania szkolnych stanowisk laboratoryjno-warsztatowych.
Ze szkołami branżowymi i uczelniami wyższymi w ramach programu ,,Energia do nauki’’ spółka współpracuje od przeszło 10 lat. Każdego roku praktyki odbywa w niej około100 młodych osób. Energa-Operator ufundowała już wyposażenie dla 17 laboratoriów elektroenergetycznych w szkołach branżowych z obszaru swojego działania.
Więcej drzew
(Tauron Dystrybucja)
Tauron Dystrybucja posadził ponad tysiąc drzew w dolnośląskiej Kamiennej Górze. To nie pierwsza taka inicjatywa spółki. W ciągu roku w ramach programu „Bezpieczniki Taurona. Włącz dla przyrody” Górny i Dolny Śląsk wzbogacił się już o 3,5 tysiąca nowych okazów, które odbudują zielone zasoby południa kraju.
Tauron Dystrybucja tworzy swoją „zieloną infrastrukturę”, żeby zrównoważyć ubytki w zieleni spowodowane pracami eksploatacyjnymi w pobliżu urządzeń energetycznych, niezbędnymi dla zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej do klientów.
Nasadzenia w Kamiennej Górze pozwolą zazielenić teren, który ucierpiał na skutek anomalii pogodowych i działania szkodników. Rezultat to 1010 drzew (głównie buków) na tysiącu metrów kwadratowych lasu. Dzięki temu w ciągu roku drzewa wytworzą tlen dla ponad 600 osób oraz pochłoną ponad 5 ton CO2.
Podczas jesiennej akcji Tauron Dystrybucja zwracał uwagę na to, że wybór drzewa ma ogromne znaczenie także dla bezpieczeństwa ludzi. Wysokie gatunki, jak dochodzące do 30 metrów buki, spółka sadzi z dala od infrastruktury energetycznej i przy okazji przypomina, że należy zachować minimum dwa metry od słupów i linii energetycznych. Dzięki temu można zapobiec wrastaniu gałęzi w przewody, a także uniknąć zagrożenia związanego ze zrywanymi przewodami energetycznymi przez konary. Firma przygotowała też poradnik „Co sadzić, by nie przesadzić”, który można pobrać ze strony internetowej operatora.
Kolejne porozumienie z WOT
(PGE Dystrybucja)
Energetycy ze spółki PGE Dystrybucja w trakcie sytuacji kryzysowych będą działali ramię w ramię z „terytorialsami”. Przedsiębiorstwo zawarło kolejne porozumienia z trzema brygadami Wojsk Obrony Terytorialnej. Jego stronami są: 10 Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej im. mjr. Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta” w Kielcach, 6 Mazowiecka – im. rtm. Witolda Pileckiego w Radomiu i 11 Małopolska – im. gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”.
Dzięki wspólnym ćwiczeniom i szkoleniom, ale również udostępnieniu posiadanej infrastruktury wypracowany jest najlepszy model współpracy z zakresu bezpieczeństwa energetycznego. Żołnierze będą pomagali podczas usuwania awarii spowodowanych gwałtownymi zjawiskami pogodowymi, m.in. przy usuwaniu powalonych drzew. Będą też strzegli ważnych obiektów elektroenergetycznych i infrastruktury spółki. Energetycy przeszkolą wojskowych w zakresie bezpieczeństwa w kontakcie z urządzeniami energetycznymi.
PGE Dystrybucja podobne porozumienia podpisała już z 2 Lubelską Brygadą Obrony Terytorialnej, 3 Podkarpacką, 5 Mazowiecką, 9 Łódzką oraz 1 Podlaską
Stacja elektroenergetyczna na Podkarpaciu
(PSE, PGE Dystrybucja)
W Jarosławiu powstanie inwestycja węzłowa dla rozwoju całego regionu. Trzy podmioty – Polskie Sieci Elektroenergetyczne, PGE Dystrybucja i gmina Jarosław – podpisały list intencyjny dotyczący budowy stacji najwyższych napięć. Strony deklarują współpracę w zakresie rozbudowy sieci elektroenergetycznej. W ramach porozumienia ma powstać nowa stacja najwyższych napięć (400/110 kV) Jarosław wraz z wprowadzeniem do niej linii Rzeszów-Chmielnicka oraz infrastruktura towarzysząca operatora systemu dystrybucyjnego – spółki PGE Dystrybucja. Prace studialne nad koncepcją budowy stacji elektroenergetycznej 400/110 kV Jarosław już rozpoczęły PSE. Zadaniem tej stacji będzie zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego południowo-wschodniej Polski oraz stworzenie możliwości przyłączeniowych dla nowych stref przemysłowych.
PSE w najbliższych latach planują wiele nowych inwestycji i modernizacji dla zapewnienia efektywnej i bezpiecznej pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w południowo-wschodniej części naszego kraju. Ma to na celu przede wszystkim poprawę pewności zasilania odbiorców energii elektrycznej, w tym terenów inwestycyjnych, oraz stworzenie warunków pod przyłączenie OZE. Co istotne, rozwój infrastruktury PSE umożliwi także – tak ważną obecnie – współpracę z systemem elektroenergetycznym Ukrainy.
Listę potrzeb inwestycyjnych niezbędnych do poprawy pewności zasilania odbiorców energii elektrycznej na Podkarpaciu oraz rozwoju sieci przesyłowej i dystrybucyjnej przygotowano z udziałem m.in. ekspertów PSE oraz PGE Dystrybucja, a także władz samorządu województwa podkarpackiego.
Lokalizacja stacji elektroenergetycznej 400/110 kV Jarosław będzie określona na etapie sporządzania studium wykonalności. Przed jej wyborem przeanalizowane zostaną wszelkie uwarunkowania techniczne, planistyczne, społeczne, ekonomiczne i środowiskowe.
Testy nowatorskiego układu pomiarowego
(Energa-Operator)
W ramach pilotażu Energa-Operator zamontowała nowatorski układ pomiarowy w jednej ze stacji abonenckich średniego napięcia w Gdyni. Zastosowane rozwiązanie pozwala na pomiar energii w miejscu jej dostarczania bez konieczności rozbudowy rozdzielnicy średniego napięcia o dodatkowe pole. Oznacza to m.in. oszczędność dla odbiorcy, który jest właścicielem takiej stacji. Tego typu licznik zamontowano w Polsce po raz pierwszy.
Nowatorski pośredni układ pomiarowy działa z wykorzystaniem sensorów (dzielników) napięciowych średniego napięcia. Umożliwia to rezygnację z klasycznych przekładników napięciowych stosowanych przy pomiarze pośrednim. W ich miejsce zastosowane zostaną przekładniki (sensory) małej mocy montowane bezpośrednio w konektorowej głowicy kablowej. To rozwiązanie możliwe jest w przypadku większości dostępnego obecnie osprzętu SN.
W celu dostosowania napięcia dostarczanego przez sensor do znormalizowanych (metrologicznych) napięć pomiarowych, takich, jakie otrzymuje się z układów wyposażonych w przekładniki napięciowe, wykorzystano, opracowany przez austriacką firmę Zelisko, wzmacniacz VMA. Wraz z zestawem sensorów pozwala on uzyskać klasę pomiarową 0,2, a weryfikacja parametrów całego układu potwierdzana jest wzorcowaniem Głównego Urzędu Miar i ma świadectwo wzorcowania zgodne z PN-EN ISO/IEC 17025.
Testowy montaż prototypowego układu pomiarowego ma na celu sprawdzenie poprawności pomiaru energii elektrycznej w porównaniu z obecnie stosowanymi rozwiązaniami. Etap testów potrwa przynajmniej kilka miesięcy. Jeżeli przebiegną one pomyślnie, nowy układ będzie stosowany w innych stacjach abonenckich średniego napięcia na obszarze działania spółki Energa-Operator.
Nowe moce z farmy wiatrowej Moszczenica
(PGE Dystrybucja)
PGE Dystrybucja zakończyła modernizację stacji 220/110/15 kV Piotrków. Zakres inwestycji obejmował jej rozbudowę o dodatkowe pole rozdzielni 110 kV w celu umożliwienia przyłączenia farmy wiatrowej Moszczenica zlokalizowanej w Gazomi i Psarach o mocy 30 MW. Realizacja tego zadania stanowiła dla spółki duże wyzwanie ze względu na zaburzone
łańcuchy dostaw spowodowane wojną na Ukrainie i ogólnoświatowym kryzysem gospodarczym.
W oczekiwaniu na dostawę głównych elementów inwestycji, spółka wykorzystała innowacyjną technologię mobilnego pola tymczasowego, które umożliwiło utrzymanie ciągłości dostaw energii przez cały proces modernizacji stacji. W jego ramach wybudowano pole liniowe w wykonaniu kompaktowym z zastosowaniem jako izolacji gazu – sześciofluorku siarki. Zabudowano również komplet przekładników napięciowych i ograniczników przepięć oraz zainstalowano układy elektroenergetycznych automatyk zabezpieczeniowych. Wartość inwestycji to blisko 1,6 mln zł.
750 mln złotych na inwestycje
(Enea Operator)
Enea Operator pozyskała we wrześniu finansowanie w wysokości ponad 750 mln zł, w tym ponad 422 mln zł ze Skarbu Państwa, na inwestycje. Dotyczą one rozbudowy i modernizacji sieci w zakresie stacji WN/SN, linii wysokiego i średniego napięcia, liczników zdalnego odczytu oraz przyłączania do sieci. 750 mln zł pochodzi z emisji akcji Enei SA skierowanej do inwestorów, również dotychczasowych akcjonariuszy, m.in. Skarbu Państwa.
Pieniądze będą przeznaczone na realizację do końca 2023 roku pięciu inwestycji w obszarze dystrybucji. Pierwsza z nich zakłada budowę i modernizację wybranych stacji WN/SN. Druga – budowę lub przebudowę kilku linii 110 kV oraz budowę jednej rozdzielni sieciowej. Trzecia obejmuje zarówno budowę nowych, jak i przebudowę istniejących fragmentów sieci SN. Czwarta to zakup i montaż liczników zdalnego odczytu.
W ramach piątej inwestycji planuje się budowę, przebudowę lub modernizację infrastruktury elektroenergetycznej w celu umożliwienia przyłączenia klientów do średniego i niskiego napięcia.
Wszystkie te zamierzenia stanowią realizację celu ogłoszonego przez Grupę Kapitałową Enea w jej strategii do 2030 roku, z perspektywą do 2040 roku, czyli osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.
To z kolei wpisuje się w plany UE. Zbudowanie gospodarki i społeczeństwa o zerowej emisyjności to zarówno pilne wyzwanie – z uwagi na rosnącą liczbę ekstremalnych zdarzeń pogodowych – jak i szansa na tworzenie nowych miejsc pracy i możliwości gospodarczych.
Opracowała: Marzanna Kierzkowska
