INFORMACJE ZE SPÓŁEK

AI do testowania prognoz obciążenia sieci energetycznej
(Enea Operator)
Enea Operator realizuje wyzwania związane z transformacją polskiego sektora energetycznego korzystając m.in. z innowacji technologicznych. Priorytetem spółki jest modernizacja infrastruktury energetycznej i wprowadzanie rozwiązań podnoszących jakość i bezpieczeństwo dostaw energii do klientów. W tym celu realizowany jest m.in. projekt pilotażowy „Optymalizacja zarządzania dystrybucją energii elektrycznej przy użyciu głębokich modeli predykcyjnych AI”. Przyczyni się on do usprawnienia zarządzania obciążeniem sieci dystrybucyjnej. 
Projekt, którego realizacji podjęła się Enea Operator, odpowiada na potrzebę  epszego dostosowania sieci do zmieniających się warunków rynku elektrycznego, np. wskutek rosnących mocy OZE oraz regulacji dotyczących efektywności energetycznej. Głównym elementem projektu jest zastosowanie trzech autorskich algorytmów firmy Affexy, które opierają się na technikach tzw. głębokiego uczenia. Drugi nowoczesny mechanizm zastosowany w projekcie pozwala utworzonym modelom koncentrować się na najistotniejszych danych. W rezultacie doświadczenia zdobyte w jednym zadaniu wykorzystywane są do ulepszania innego. Tego rodzaju „nauka” systemu pozwala na zwiększenie precyzji prognoz i ich lepsze dostosowanie do dynamicznie zmieniających się warunków sieciowych. Projekt spółki Enea Operator skupia się na trzech obszarach, z których podstawowym jest analiza danych. Pozwala ona na zrozumienie obciążenia sieci i identyfikację czynników wpływających na jego zmienność. Drugi obszar to obróbka pozyskanych danych, czyli przygotowanie ich tak, aby mogły być sprawnie przeanalizowane przez zaawansowane modele sztucznej inteligencji (AI). Ten etap działań projektowych kończą raport i rekomendacje, czyli wnioski z analizy i sugerowanie czynności do optymalizacji procesu zbierania danych oraz jakości prognoz. Korzyści, jakie niesie ze sobą realizacja projektu, to przede wszystkim lepsze zrozumienie obciążenia sieci i wzorców, jakie nim kierują. Ten aspekt jest krytycznym dla efektywnego zarządzania siecią. 
Dzięki projektowi możliwe jest także wykorzystanie zaawansowanych technik AI i ich pilotaż oraz testowanie skuteczności nowatorskich algorytmów w realnych warunkach. Uzyskane w projekcie wyniki i doświadczenia znajdą zastosowanie, gdy dojdzie do wdrożenia pełnoskalowego systemu dostarczając wstępnych informacji zarówno o jego skuteczności, jak i tych obszarach, które wymagają dalszego rozwoju.

Ponad 8,4 GW mocy OZE w sieci
(Energa-Operator)
Moc OZE przyłączonych do sieci spółki Energa-Operator przekroczyła 8,4 GW. W 2023 roku przyłączono źródła o mocy  lisko 1 GW, a także ponad 40 tys. mikroinstalacji o łącznej mocy niemal 400 MW. Na koniec 2023 roku do sieci przedsiębiorstwa przyłączonych było blisko 270 tys. mikroinstalacji o łącznej mocy ponad 2,3 GW. Zdecydowaną większość z nich stanowiły instalacje fotowoltaiczne. W sieci spółki pracowało też 1890 większych OZE (o mocy powyżej 50 kW) o skumulowanej mocy blisko 6,1 GW – w tym m.in. 679 farm wiatrowych, których moc łącznie wyniosła ponad 4,1 GW, a także 951 źródeł fotowoltaicznych o skumulowanej mocy ponad 1,5 GW. W najbliższych latach moc źródeł odnawialnych przyłączonych do sieci spółki zwiększy się przynajmniej o kolejne 4,6 GW. Energa-Operator ma w planach inwestycje w infrastrukturę dystrybucyjną, m.in. te dotyczące sieci wysokiego napięcia, które mają fundamentalny wpływ na potencjał przyłączeniowy dla OZE. Do 2028 roku przeznaczy tylko na ten cel kwotę 3,3 mld zł.

Nowa stacja 110/15kV w Żechlinku
(PGE Dystrybucja)
W ramach inwestycji w Żelechlinku powstał m.in. budynek stacyjny o powierzchni niemal 500 m2, zainstalowano transformator 110/15 kVA o mocy 10 MW, wybudowano także 12-polową rozdzielnię średniego napięcia (SN) z możliwością dalszego zwiększania ilości wyjść mocy. Oddana do użytku w styczniu 2024 r. stacja kosztowała blisko 21 mln zł. Z kolei budowa dwutorowej linii zasilającej WN o długości 6,6 km, pozwalającej wyprowadzić generację OZE do sieci przesyłowej wyniosła 12,5 mln zł. 
Obie inwestycje powstały na terenie, który dzięki dogodnemu położeniu sprzyja rozwojowi odnawianych źródeł energii, farm wiatrowych oraz fotowoltaiki (PV). Aktualnie na ukończeniu jest pierwsza z nich, farma wiatrowa o mocy 22 MW, przyłączona do sieci wysokiego napięcia. Wydane zostały także warunki przyłączenia dla czterech kolejnych PV o łącznej mocy 30 MW. Nowy GPZ pozwolił na przyłączenie generacji OZE, przy jednoczesnym zwiększeniu potencjału przyłączeniowego oraz poprawie pewności zasilania i elastyczności systemu elektroenergetycznego. 
Dzięki wyprowadzeniu linii SN z nowego GPZ Żelechlinek i powiązaniu ich z istniejącą siecią wzrośnie jakość oraz parametry dostarczanej energii, a także zwiększą się możliwości dalszego rozwoju sieci dystrybucyjnych. Dodatkowym atutem będzie także możliwość oferowania przyłączonym klientom wygenerowanej „zielonej energii”. 
Ukończona przez Łódzki Oddział PGE Dystrybucja budowa stacji GPZ Żelechlinek oraz towarzyszącej jej linii wysokiego napięcia (WN) jest doskonałym przykładem udanego łączenia inwestycji służących optymalnemu wykorzystaniu generacji OZE, wzmocnieniu potencjału dystrybucyjnego oraz zwiększeniu dostaw energii i możliwości przyłączeniowych.

Więcej możliwości dla OZE w Warmińsko-Mazurskiem
(Energa-Operator)
Energa-Operator ukończyła modernizację głównych punktów zasilania w Kętrzynie i Braniewie. Inwestycja o wartości ponad 20 mln zł, która uzyskała wsparcie funduszy Unii Europejskiej, zwiększa potencjał przyłączeniowy dla OZE, ale także niezawodność dostaw energii dla odbiorców. Najważniejszą częścią przeprowadzonych prac była wymiana trzech transformatorów 110/15 kV o mocy 16 MVA na urządzenia o mocy 25 MVA. Dostosowano również stanowiska do większych jednostek mocy oraz obwody wtórne, a także wymieniono mosty SN na kablowe. 
Ukończenie inwestycji zwiększa szacowaną zdolność przyłączania nowych odnawialnych źródeł wytwórczych do sieci dystrybucyjnej o 16,74 MWe. Wpływa również pozytywnie na redukcję strat związanych z dystrybucją energii elektrycznej. Modernizacja przyczynia się także do poprawy niezawodności dostaw energii elektrycznej dla ponad 100 tys. mieszkańców oraz przeszło 10 tys. firm z gmin: Braniewo, Frombork, Lelkowo, Pieniężno, Płoskinia, Młynary, Barciany, Kętrzyn, Reszel, Srokowo, Mrągowo oraz miast: Kętrzyn, Braniewo i Frombork – zasilanych za pośrednictwem GPZ Braniewo oraz GPZ Kętrzyn. 
Modernizację stacji zrealizowano w ramach projektu „Przebudowa Głównych Punktów Zasilających na terenie Oddziału w Olsztynie w celu umożliwienia rozwoju energetyki odnawialnej”. Projekt uzyskał wsparcie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w kwocie blisko 7 mln zł.

Centralna Dyspozycja Mocy
(PGE Dystrybucja)
W Lublinie trwają intensywne prace budowlane, których zwieńczeniem będzie nowoczesny budynek Centralnej Dyspozycji Mocy spółki PGE Dystrybucja. Inwestycja podniesie niezawodność dostaw energii elektrycznej do blisko sześciu milionów odbiorców. Szacowany koszt realizacji inwestycji to 34 mln zł. Jej wdrożenie zapewni jednolite standardy w zakresie prac planistycznych, programowania i prowadzenia ruchu całej sieci wysokich napięć w spółce. CDM pozwoli na większą koordynację pracy służb ruchu, a w szczególności sprawną i efektywną reakcję na zdarzenia występujące w sieci wysokiego napięcia, co w rezultacie zapewni zwiększenie bezpieczeństwa i ciągłości dostaw energii elektrycznej. 
Już na etapie projektu skoncentrowano się na uwzględnieniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych, takich jak niezależne systemy zasilania, redundantne systemy zasilania bezprzerwowego, pełny zestaw instalacji niskonapięciowych czy ścianę graficzną wraz z procesorem obrazu. W fazie projektowania budynku uwzględniono także niezależne rozwiązania komunikacyjne. Nowoczesne, ponadwymiarowe zabezpieczenia teleinformatyczne wpłyną na pewność dostaw energii elektrycznej do odbiorców, a także pozwolą na szczegółową kontrolę pracy sieci dystrybucyjnej. Zastosowane rozwiązania pozwolą na nieprzerwane monitorowanie sieci w czasie rzeczywistym i poprawne jej funkcjonowanie. 
CDM przyczyni się także do zapewnienia aktywnego zarządzania systemem dystrybucyjnym w zakresie infrastruktury sieciowej oraz potencjału użytkowników na płaszczyźnie technicznej i organizacyjnej, wykorzystującego możliwości integracji odnawialnych źródeł energii, zapewniając optymalizację miksu energetycznego.