Prototypowe magazyny energii
(Enea Operator)
Enea Operator zakończyła testy pięciu prototypowych magazynów energii elektrycznej, działających w oparciu o zróżnicowane technologie. Badania przeprowadzono w pięciu lokalizacjach na stacjach transformatorowych średniego napięcia w: Bydgoszczy, Zielonej Górze, Gubinie, Pogorzelicy i Opalenicy. Zadaniem magazynów było podniesienie jakości i bezpieczeństwa dostaw prądu, a także efektywności wykorzystania odnawialnych źródeł energii podłączonych do sieci niskiego napięcia. Instalacje pracowały jako część sieci dystrybucyjnej Enei Operator przez ponad pół roku. Pozwoliło to na zebranie danych niezbędnych do przeprowadzenia analiz i oceny przydatności magazynów w zależności od warunków. Instalacje zostały zintegrowane z nowoczesnymi systemami AMI oraz SCADA, które pozwalają na bieżąco monitorować parametry sieci elektroenergetycznej. Moc znamionowa każdego z magazynów wynosiła 100 kW. Przeprowadzone przez Eneę Operator testy są wstępnym etapem do wdrożenia magazynów energii na dużą skalę. Prototypowe magazyny energii będą obiektami dalszych badań naukowych.
Opracowanie innowacyjnego i efektywnego sposobu magazynowania energii na poziomie niskiego napięcia jest szczególnie ważne w dobie dynamicznego rozwoju mikroinstalacji prosumenckich. Ich zastosowanie na sieciach niskiego napięcia przełoży się na poprawę jakości i bezpieczeństwa usług oferowanych przez OSD. Projekt, którego wszystkie fazy trwały łącznie cztery lata, był współfinasowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, działanie: 1.2. Sektorowe programy B+R.
Wartość projektu to 7 238 690 zł. Dofinansowanie ze środków UE wyniosło 3 195 488,26 zł.
Kolejne 2 tys. km linii kablowych
(Tauron Dystrybucja)
W infrastrukturze energetycznej Taurona jest niemal 88 tys. km linii kablowych, łącznie z przyłączami. Prowadzenie linii energetycznych pod ziemią zmniejsza wpływ warunków atmosferycznych na pracę i awaryjność sieci, a także poprawia bezpieczeństwo dostaw energii do klientów.
W 2021 roku Tauron Dystrybucja wybudował 2521 km nowych linii kablowych. W 2022 roku planuje dodać kolejne ok. 2 tys. km. W pierwszej kolejności prowadzone są przebudowy istniejących linii napowietrznych zlokalizowanych w terenach zadrzewionych oraz zasilających dużą liczbę klientów.
Z uwagi na bariery związane z pozyskaniem „prawa drogi” dla inwestycji liniowych, działania obejmujące odbudowę i rozwój sieci SN są planowane i realizowane coraz częściej w technologii kablowej. Skablowanie sieci jest procesem długofalowym i jego realizacja jest rozłożona na wiele lat.
Powodzenie działań zależy od wielu czynników, poczynając od formalnych, a kończąc na możliwościach finansowych z uwzględnieniem innych potrzeb sieciowych i wyzwań, przed którymi stają obecnie spółki dystrybucyjne.
Rozbudowa inteligentnej sieci
(Stoen Operator)
Stoen Operator w 2022 roku zintensyfikuje działania w zakresie rozbudowy inteligentnej sieci elektroenergetycznej. W ramach projektu automatyzacji sieci rocznie modernizowanych oraz budowanych będzie ponad 130 stacji średniego napięcia wyposażonych w zdalnie sterowane rozdzielnice. Do 2026 roku 15 proc. wszystkich stacji SN/nn wyposażonych będzie we wskaźniki zwarć z komunikacją do systemu dyspozytorskiego, a 10 proc. stacji — w rozdzielnice zdalnie sterowane.
To nowa strategia grupy E.ON, której jeden z trzech filarów – tj. digitalizacja, oparty jest na automatyzacji sieci dystrybucyjnej. Automatyzacja sieci średniego napięcia to klucz do utrzymania najlepszych wskaźników niezawodności w Polsce. Stoen Operator od dłuższego czasu konsekwentnie inwestuje w cyfryzację swojej infrastruktury. Dzięki temu spółka dysponuje obecnie ponad 500 stacjami 15/0,4 kV (ok. 7 proc.) wyposażonymi we wskaźniki zwarć z komunikacją, oraz ok. 100 stacjami przystosowanymi do zdalnego sterowania.
Warto zaznaczyć, że od 2022 roku wszystkie nowobudowane stacje SN/nn wyposażane będą we wskaźniki przepływu prądu zwarcia oraz zdalne sterowanie, co umożliwi lepszą obserwację sieci średniego napięcia oraz szybsze przywrócenie zasilania w sytuacjach awaryjnych.
Program automatyzacji sieci zakłada dodatkowo modernizację i wprowadzenie automatyzacji dla ok. 30 istniejących stacji SN/nn rocznie.
Zbadają wpływ OZE na pracę sieci energetycznej
(Enea Operator)
Enea Operator uruchamia projekt pilotażowy, który będzie polegał na monitoringu sieci niskiego napięcia oraz szczegółowej analizie jej obciążenia. Partnerem projektu pn. „Nowy wgląd w sieć niskiego napięcia dla operatorów dystrybucyjnych przy wykorzystaniu Platformy Monitorowania Centrica Business Solutions” jest firma Innpact. W projekcie zastosowane zostaną m.in. bezinwazyjne, samozasilające sensory prądowe oraz analizatory napięciowe. Pilotaż rozpocznie się pod koniec pierwszego kwartału i potrwa rok.
Projekt posłuży weryfikacji i kontroli parametrów ważnych z punktu widzenia optymalizacji pracy sieci i jakości dostarczanej energii. Pozwoli to m. in. na sprawdzenie wahania napięć na końcach linii, a także bilansowana 3-fazowego na ciągach liniowych odchodzących od transformatorów. Projekt zakłada również monitorowanie wybranych mikro generacji w celu zweryfikowania pracy inwerterów w sytuacjach nadprodukcji energii z OZE.
Uruchomiony pilotaż przewiduje umieszczenie urządzeń na dwóch wybranych stacjach transformujących średnie napięcie na niskie, posiadających ciągi liniowe, do których przyłączone są mikroinstalacje fotowoltaiczne. Efektem pracy tych urządzeń będzie zebranie danych w pełnym roku kalendarzowym. Pilotaż, który rozpocznie się wiosną, ma także wskazać i pomóc w oszacowaniu możliwych oszczędności, które związane są z zastosowaniem technologii Panoramic Power Centrica na wybranych stacjach transformatorowych i ocenie przydatności tego rozwiązania w skali całej Enei Operator.
Ponad 122 mln zł na inwestycje – Oddział Częstochowa
(Tauron Dystrybucja)
Na terenie Oddziału w Częstochowie trwają ostatnie prace pozwalające na przyłączenia do sieci dystrybucyjnej i zasilenie podmiotów gospodarczych zlokalizowanych na terenie Częstochowskiej Strefy Ekonomicznej.
Będzie to możliwe dzięki zakończeniu budowy stacji 110/15 kV Sabinów w wersji napowietrznej z rozdzielnią 15 kV w budynku stacji. Obiekt jest obecnie na etapie odbiorów i uruchomienia. Inna ważna, zrealizowana inwestycja to wymiana rozdzielni 15 kV Kiedrzyn w związku z przyłączeniem podstacji trakcyjnej Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Częstochowie dla zasilania zmodernizowanej linii tramwajowej.
Przeprowadzona została również kompleksowa modernizacja stacji elektroenergetycznej 110/15 kV w Szczekocinach. Na etapie realizacji jest obecnie budowa cyfrowego systemu łączności dyspozytorskiej umożliwiającej analizę pracy sieci, automatyzację lokalizacji awarii, ograniczenie czasu trwania przerw w dostawie energii na terenie oddziału.
W zakresie planów rozbudowy i modernizacji sieci w najbliższych latach Oddział Częstochowa jest na etapie przygotowania dwóch ważnych inwestycji sieciowych: kompleksowej modernizacji stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Mijaczów w Myszkowie oraz kompleksowej modernizacji stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Herby. Pierwsza z tych modernizacji jest planowana dla zasilania Papierni Schumacher oraz poprawy pewności zasilania klientów. Natomiast modernizacja stacji Herby służyć ma zasileniu podstacji trakcyjnej PKP z mocą 7 MW, niezbędnej do uruchomienia linii kolejowej dużych prędkości.
Największa inwestycja na Zamojszczyźnie
(PGE Dystrybucja)
PGE Dystrybucja rozpoczęła modernizację stacji energetycznej w Oddziale Zamość. To stacja współdzielona, przyłączona bezpośrednio do infrastruktury przesyłowej Polskich Sieci Elektroenergetycznych.
Do rozdzielni PSE 220 kV wprowadzona jest linia 220 kV „Dobrotwór”, przez którą odbywa się tranzyt energii w ramach wymiany międzynarodowej. Zakres prac w tym projekcie obejmie wymianę odłączników, izolacji, konstrukcji wysokich, konstrukcji aparatury pierwotnej oraz wyeksploatowanych wyłączników 110 kV.
Rozdzielnia 110 kV będzie wykonana w układzie dwusystemowym, w technologii GIS. Urządzenia w tej technologii są obiektami całkowicie wnętrzowymi, wyposażonymi w nowoczesne systemy automatyki zabezpieczeniowej, łączności, telemechaniki, sygnalizacji centralnej, łączności głosowej i pomiarów energii.
Modernizacja urządzeń może odbywać się bez konieczności ich wyłączenia. Ma to znaczący wpływ na pewność dostaw energii. Prace modernizacyjne realizowane będą na czynnym obiekcie energetycznym w pobliżu urządzeń pozostających pod napięciem.
Planowany koszt inwestycji wyniesie ponad 48 mln zł.
Edukacja wykonawców
(PGE Dystrybucja)
PGE Dystrybucja przeprowadziła warsztaty informacyjne dla potencjalnych wykonawców inwestycji z obszaru dystrybucji energii elektrycznej. Wydarzenie odbyło się w formie transmisji online i zgromadziło blisko 500 firm.
Uczestnicy warsztatów zapoznali się z planowanym na najbliższe lata zakresem inwestycji, jak również z wymogami postępowań przetargowych prowadzonych w PGE Dystrybucja. W formie transmisji wideo przedstawiciele spółki zaprezentowali potencjał techniczny spółki i planowane prace eksploatacyjne.
Omówiono też kluczowe programy inwestycyjne, jak kablowanie sieci oraz wdrażanie liczników zdalnego odczytu oraz zasady BHP i Compliance, obowiązujące w PGE Dystrybucja przy współpracy z wykonawcami.
Pytania do organizatorów kierowano za pomocą formularza on-line, który był dostępny w dedykowanej zakładce na stronie internetowej. Wpłynęło ponad 100 pytań od uczestników warsztatów. Na część pytań przedstawiciele spółki odpowiadali na bieżąco, pozostałe odpowiedzi zostaną wkrótce opublikowane na stronie internetowej spółki.
Warsztaty dla wykonawców z obszaru dystrybucji energii elektrycznej to kolejne spotkanie PGE z potencjalnymi wykonawcami. Spółka zrealizowała już warsztaty z firmami zainteresowanymi udziałem w postępowaniach z obszaru morskiej energetyki wiatrowej, ciepłownictwa i odnawialnych źródeł energii.
W planach PGE ma kolejne spotkania z potencjalnymi kontrahentami, aby na bieżąco informować i zachęcać ich do udziału w procesach inwestycyjnych Grupy. PGE będzie na bieżąco publikować informacje o toczących się inwestycjach i prowadzonych postępowaniach zakupowych, jak również zapewni otwarty dostęp do udziału w tych procesach każdemu zainteresowanemu wykonawcy.
Nowe inwestycje sieciowe
(Stoen Operator)
W 2022 roku Stoen Operator zrealizuje pilotażowy projekt badawczo-rozwojowy w zakresie automatyzacji sieci niskiego napięcia na terenie dużego osiedla mieszkaniowego w Warszawie. Jako pierwszy spośród wszystkich OSD w Polsce wdroży rozwiązanie polegające na wyposażaniu złączy oraz rozdzielnic niskiego napięcia w nowoczesną aparaturę. Umożliwia ona realizację zdalnego przełączania wewnątrz sieci zgodnie z systemem FDIR, tj. wyizolowanie uszkodzonego odcinka sieci i przywrócenia zasilania pozostałym odbiorcom.
Dodatkowo zamontowane w złączach urządzenia pozwolą na monitorowanie parametrów jakościowych energii elektrycznej dostarczanej klientom. Digitalizacja i program automatyzacji sieci dystrybucyjnej Stoen Operator połączony z wdrożeniem inteligentnego opomiarowania (AMI) przełożą się na lepsze zarządzanie siecią oraz skrócenie czasu usuwania awarii. Celem inwestycji jest także odpowiednie przygotowanie infrastruktury do nadchodzących wyzwań, jakimi są m.in. szybki rozwój elektromobilności oraz zwiększenie liczby instalacji OZE.
Unikatowa platforma dla bocianów
(Energa-Operator)
Pierwsza w Polsce platforma pod gniazdo bocianie z budkami dla małych i średniej wielkości ptaków zamontowana została przez pracowników olsztyńskiego oddziału Energa-Operator w Milejewie koło Elbląga. Oprócz bociana, w tym ptasim osiedlu, zamieszkają wróble, mazurki, jerzyki, możliwe też, że swój dom znajdzie tam pójdźka.
Wieloletnią tradycją Energa-Operator jest ochrona bociana białego. Spółka montuje platformy pod ich gniazda, zakłada odstraszacze na elementach sieci dla nich niebezpiecznych, a w szczególnych przypadkach przebudowuje fragmenty linii zagrażające porażeniem bociana. Jednak nie tylko bociany potrzebują pomocy. Naukowcy donoszą o masowym wymieraniu ptaków. Głównymi przyczynami są: zmiana klimatu, destrukcja siedlisk naturalnych przez człowieka i brak pożywienia czy kłusownictwo.
Niewiele osób wie, że niepozorne wróble giną w zastraszającym tempie. Od lat 80. minionego wieku ich liczba spadła niemal trzykrotnie. W Polsce wróbel objęty jest ścisłą ochroną. Chcąc pomóc temu sympatycznemu i bardzo pożytecznemu ptaszkowi, przedstawiciele Energa-Operator skontaktowali się z ornitologiem z fundacji Pro-natura, który zaprojektował i zbudował platformę pod gniazdo bociana wraz z budkami m.in. dla wróbli.
Elektromonterzy z Rejonu Dystrybucji w Elblągu zamontowali tę unikatową platformę na słupie w miejscowości Milejewo. Będzie ona teraz testowana w naszych warunkach klimatycznych. Jeśli wraz z gniazdem przetrwa często występujące na tych obszarach wiatry huraganowe, platformy takie będą montowane na szerszą skalę.
Stacja 110/15 kV Ruda
(PGE Dystrybucja)
Przebudowa linii wysokiego i średniego napięcia, modernizacja rozdzielni 110 kV czy nowy budynek stacyjny – to główne elementy obejmujące kompleksową modernizację stacji Ruda w Łodzi. Rozpoczęta jesienią 2020 roku inwestycja obejmowała kompleksową przebudowę stacji 110/15 kV wraz z przebudową linii WN i SN.
Wybudowany został nowy budynek stacyjny, w którym umieszczono urządzenia rozdzielni 15 kV oraz urządzenia towarzyszące: baterie akumulatorów, urządzenia zabezpieczeń i automatyki oraz telemechaniki i łączności. Kompleksowej przebudowie poddano również napowietrzną rozdzielnię 110 kV, która obecnie jest zasilana nowym transformatorem 110/15 kV o mocy 25 MVA, umieszczonym na dźwiękochłonnym stanowisku. Ten element zamontowano w trosce o komfort mieszkańców pobliskiego osiedla. Modernizacja obejmowała również przebudowę napowietrznej jednotorowej linii na linię dwutorową wysokiego napięcia oraz skablowanie wyprowadzeń linii 110 kV. Zadbano także o estetykę i funkcjonalność przestrzeni wokół stacji – drogi dojazdowe, oświetlenie, systemy ochrony odgromowej oraz nowe nasadzenia zieleni. Dzięki sprawnej logistyce, mimo ograniczonej pracy stacji, odbiorcy nie doświadczyli przerw w dostępie do energii elektrycznej.
Projekt jest dofinansowany z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, a wartość inwestycji to prawie 15 mln zł.
Wymiana lini 110 kV Sieradz – Błaszki
(PGE Dystrybucja)
W łódzkim oddziale PGE Dystrybucja dobiegła końca modernizacja ciągu linii 110 kV relacji Sieradz-Błaszki. Wymieniony odcinek, liczący ponad 21 km, łączy Oddział Łódź PGE Dystrybucja z Oddziałem Kalisz spółki Energa- operator. Przesyła również 36 MW zielonej energii z farmy wiatrowej we Wróblewie. Na odcinku dwutorowym Sieradz-Jawor oraz Jawor-Wróblew dostosowano linię do pracy w temperaturze do 800 C, poprzez podwyższenie słupa kratowego i regulację zwisów. Wymieniono również izolację na kompozytową oraz zainstalowano nowe tłumiki drgań, co przełoży się na jakość dostaw energii do odbiorców i ograniczy liczbę awarii.
Linie wyposażono w funkcję monitoringu obciążenia sieci w czasie rzeczywistym wraz z wizualizacją – DOL (dynamiczne obciążenie linii). Ten nowoczesny system stosowany jest w PGE Dystrybucja od kilku lat i pozwala na wyznaczenie krytycznych parametrów linii napowietrznej – temperaturę przewodów i ich odległość od ziemi. System DOL pobiera dane z trzech stacji pomiarowych, zainstalowanych na wybranych słupach każdego z monitorowanych odcinków linii 110 kV: Sieradz-Jawor, Jawor-Wróblew, Wróblew-Błaszki. Stacje pomiarowe są całkowicie autonomicznymi stacjami meteo, wyposażonymi w aparaturę pomiarową, system podtrzymania zasilania (panele fotowoltaiczne i akumulatory) oraz urządzenia łączności. Stacje przesyłają dane do serwera, który jest skomunikowany z systemem dyspozytorskim, a dyspozytorzy na bieżąco śledzą możliwości przesyłowe monitorowanych linii w danych warunkach pogodowych.
Całkowita wartość modernizacji przekroczyła 14 mln zł, w tym ponad 9,6 mln zł pochodzi z dofinansowania z programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 -2020. Dotacja została przyznana w ramach działania 1.1. „Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych” oś priorytetowa I „Zmniejszenie emisyjności gospodarki” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 -2020.
Inwestycje w sieć smart grid
(Energa-Operator)
Energa-Operator przeprowadziła dodatkowe dwa postępowania zakupowe na dostawę rozłączników oraz modemów TETRA, które montowane są w ramach projektu Smart Grid. Łączna wartość umów przekracza 23 mln zł netto. Montaż urządzeń, w łącznej liczbie 619 szt. będzie realizowany do lutego 2023 r. Dzięki temu spółka osiągnie wskaźnik nasycenia łącznikami sterowanymi zdalnie sieci SN w wysokości 14,2 szt. na 100 km linii (przyjęty przez PTPiREE standard dla sieci inteligentnych to 14 szt.).
Realizacja zadania jest możliwa dzięki oszczędnościom uzyskanym w poprzednich przetargach na zakup urządzeń w ramach projektu Smart Grid, co umożliwiło wykorzystanie pełnej puli środków przyznanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Jednym z kluczowych elementów służących poprawie niezawodności sieci SN oraz osiągnięcia przez nią standardu smart grid jest zapewnienie rezerwowania zasilania, sterowalności (automatyzacja) oraz obserwowalności (monitorowanie) stanu i parametrów elektrycznych. Podstawowym zadaniem automatyzacji (montażu rozłączników napowietrznych SN sterowanych) jest minimalizacja czasów przerw w dostawie energii elektrycznej.
W wyniku montażu dodatkowej liczby urządzeń zapewniony zostanie wysoki poziom utrzymania ciągłości zasilania odbiorców i niezawodności dostaw energii elektrycznej. Oznacza to, że łącznie zostanie zakupionych i zainstalowanych w ramach projektu Smart Grid 1799 szt. rozłączników napowietrznych SN i modemów komunikacyjnych TETRA.
Opracowała: Marzanna Kierzkowska
