Nowelizacja rozporządzenia taryfowego
10 grudnia weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z 29 listopada 2022 r. sprawie sposobu kształtowania i kalkulacji taryf oraz sposobu rozliczeń w obrocie energią elektryczną. Główną zmianą jest rozdzielenie stawek opłat dystrybucyjnych stosowanych przez OSD, na stawki kalkulowane samodzielnie przez tych operatorów oraz stawki jakościowe, których wysokość i warunki stosowania będą wynikały z obowiązującej taryfy operatora systemu przesyłowego, Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Zgodnie z tą nowelizacją stawki jakościowe będą wprost przenoszone z taryfy PSE S.A. do taryf OSD. Dzięki tej zmianie możliwe będzie dokonywanie zmiany stawki jakościowej w trakcie roku, bez konieczności dokonywania każdorazowej zmiany w taryfach OSD. Zmianę tę należy ocenić pozytywnie. Stawki jakościowe, podobnie jak opłata OZE, opłata kogeneracyjna czy opłata mocowa są narzucane OSD, bez możliwości wpływu na ich wysokość. Nie ma uzasadnienia, aby zmiana wysokości stawki jakościowej zweryfikowana i zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w postępowaniu taryfowym wszczętym na wniosek PSE S.A., była przedmiotem ponownego zatwierdzania w postepowaniu taryfowym wszczynanym na wniosek OSD. W nowelizacji rozporządzenia wprowadzono również nowy wzór do kalkulacji stawek jakościowych oraz zasady wyliczania salda konta regulacyjnego dla kosztów utrzymywania systemowych standardów jakości i niezawodności bieżących dostaw energii elektrycznej.
Nowelizacja Ustawy OZE oraz Prawa energetycznego
13 grudnia 2024 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa z dnia 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza zmiany do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane służące przyspieszeniu procesu inwestycyjnego dla instalacji OZE poprzez skrócenie terminów wydawania zezwoleń i decyzji, ze szczególnym uwzględnieniem instalacji OZE wykorzystujących energię promieniowania słonecznego, magazynów energii elektrycznej, pomp ciepła, urządzeń i instalacji niezbędnych do przyłączenia instalacji OZE do sieci, a także nadbudowy, rozbudowy, przebudowy lub remontu instalacji OZE.
W przypadku instalowania na budynku instalacji OZE wykorzystującej do wytwarzania energii, energię promieniowania słonecznego o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 150 kW oraz wchodzących w jej skład magazynów energii elektrycznej pozwolenie na budowę powinno zostać wydane w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. Analogicznie, w ciągu 30 dni takie pozwolenie powinno zostać wydane dla nadbudowy, rozbudowy, przebudowy lub remontu instalacji OZE oraz urządzeń i instalacji w rozumieniu art. 3 odpowiednio pkt 9 i 10 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, niezbędnych do przyłączenia do sieci instalacji OZE. Jeżeli organ właściwy nie wyda decyzji w tym terminie, organ wyższego stopnia wymierza temu organowi, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie, karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki.
Prezes URE dokonuje wpisu wytwórcy do rejestru wytwórców energii w małej instalacji wykorzystującej do wytwarzania energii energię promieniowania słonecznego i instalowanej na budynku w terminie 14 dni od dnia wpływu do niego wniosku o wpis. Jeżeli Prezes URE nie dokona wpisu w tym terminie, a od dnia wpływu do niego wniosku upłynęło 21 dni, wytwórca może rozpocząć działalność.
Druga grupa zmian dotyczy terminów wydawania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej. Termin rozpatrywania wniosków o udzielenie koncesji na wykonywanie działalności w zakresie:
- wytwarzania energii elektrycznej z OZE w instalowanej na budynku instalacji OZE wykorzystującej do wytwarzania energii energię promieniowania słonecznego o mocy większej niż 1 MW,
- magazynowania energii elektrycznej w magazynach energii elektrycznej wchodzących w skład instalacji, o której mowa w pkt 1, o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 10 MW,
- wytwarzania ciepła przy użyciu pompy ciepła o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 MW nie może być dłuższy niż 30 dni.
Do Prawa energetycznego został wprowadzony skrócony termin 45 dni na określenie warunków przyłączenia dla podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej instalowanej na budynku instalacji OZE o łącznej mocy zainstalowanej nie większej niż 2 MW wykorzystującej do wytwarzania energii energię promieniowania słonecznego, wyposażonej albo niewyposażonej w magazyn energii elektrycznej, z wyłączeniem takiej instalacji odnawialnego źródła energii zaliczanej do IV, V i VI grupy przyłączeniowej przyłączanej do sieci o napięciu nie wyższym niż 1 kV.
Działania polegające na budowie lub modernizacji:
- 1) instalacji OZE,
- 2) urządzeń i instalacji w rozumieniu art. 3 odpowiednio pkt 9 i 10 ustawy
- – Prawo energetyczne, niezbędnych do przyłączenia do sieci danej instalacji OZE
- – stanowić będą realizację nadrzędnego interesu publicznego, o którym mowa w art. 34 ust. 1 i art. 56 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2024 r. poz. 1478) oraz w art. 68 pkt 3 ustawy z dnia 17 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2024 r.poz. 1087, 1089 i 1473), oraz będą uznawane za leżące w interesie zdrowia i bezpieczeństwa powszechnego, o których mowa w art. 56 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Taka kwalifikacja powinna ułatwić realizację procesów inwestycyjnych.
Zmodyfikowano zasady rozliczenia nadpłaty prosumenckiej. Wysokość zwracanej nadpłaty odnoszącej się do niewykorzystanych środków odpowiadających wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej w danym miesiącu w okresie 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych nie może przekroczyć:
- 20% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot nadpłaty w przypadku, gdy wartość energii elektrycznej wytworzonej przez prosumenta energii odnawialnej lub prosumenta zbiorowego energii odnawialnej jest wyznaczana w oparciu o ceny miesięczne – ten mechanizm rozliczeń dotyczy prosumentów, którzy byli w ten sposób rozliczani do dnia 30 czerwca 2024 r.;
- 30% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot nadpłaty w przypadku, gdy wartość energii elektrycznej wytworzonej przez prosumenta energii odnawialnej, prosumenta zbiorowego energii odnawialnej lub prosumenta wirtualnego energii odnawialnej jest wyznaczana w oparciu o ceny energii elektrycznej związane z rozliczeniem niezbilansowania
Prosumenci korzystający z rozliczenia opartego o ceny miesięczne mogą, składając oświadczenie sprzedawcy, zmienić sposób rozliczeń na rozliczenie w oparciu o rynkową cenę energii elektrycznej obowiązującą w okresach rozliczenia niezbilansowania. Dodatkowo wprowadzono modyfikację mechanizmu rozliczeń prosumentów w systemie net-billing poprzez zwiększenie wartości depozytu prosumenckiego dotyczącego danego miesiąca kalendarzowego o współczynnik korekcyjny 1,23 i jej przyporządkowanie do konta prosumenckiego w kolejnym miesiącu kalendarzowym. W efekcie wzrośnie opłacalność rozliczeń w systemie net-billing, poprzez zmniejszenie różnicy między rynkową ceną energii dla prosumenta energii odnawialnej a oferowaną stawką z taryfy sprzedawcy.
Zmiany wprowadzone nowelizacją dotyczą również zasad ustalania preferencyjnych warunków umarzania świadectw pochodzenia oraz uiszczenia opłaty OZE i kogeneracyjnej, a także modyfikacji katalogu PKD mających zastosowanie do odbiorców przemysłowych.
Nowa dyrektywa dotycząca odpowiedzialności za produkty wadliwe
8 grudnia 2024 r. weszła w życie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2853 z dnia 23 października 2024 r. w sprawie odpowiedzialności za produkty wadliwe i uchylenia dyrektywy Rady 85/374/EWG. Państwa UE będą miały czas do 9 grudnia 2026 r. na transpozycję tej dyrektywy do prawa krajowego. Produktem w rozumieniu tej dyrektywy jest oznacza rzecz ruchomą, nawet jeżeli jest ona zintegrowana lub wzajemnie połączona z inną rzeczą ruchomą lub nieruchomą; obejmuje to energię elektryczną, cyfrowe pliki produkcyjne, surowce i oprogramowanie. Produkt uznaje się za wadliwy, jeżeli nie zapewnia on bezpieczeństwa, którego osoba ma prawo oczekiwać lub które jest wymagane na mocy prawa Unii lub prawa krajowego. Celem tej dyrektywy jest aktualizacja zasad odpowiedzialności w celu odzwierciedlenia charakteru produktów w erze cyfrowej i związanego z nimi ryzyka, zapewnienie osobom fizycznym lepszej ochrony i możliwości udowodnienia swoich roszczeń w skomplikowanych przypadkach – przy jednoczesnym zachowaniu właściwej równowagi między uzasadnionymi interesami producentów produktów i poszkodowanych stron.
Obowiązek zapłaty za energię elektryczną pomimo braku faktury
W wyroku z dnia 13 grudnia 2024 r. (sygn. akt II NSKP 60/23) Sąd Najwyższy stwierdził: Sam fakt nieotrzymania faktury nie zwalnia per se odbiorcy z obowiązku zapłaty na rzecz dostawcy należności z tytułu świadczenia wzajemnego w postaci dostarczonego paliwa (analogicznie energii elektrycznej), zwłaszcza, jeśli w umowie łączącej strony zobowiązał się on do odpłatnego odbioru tego paliwa (energii). […] Od momentu skutecznego doręczenia odbiorcy wezwania do zapłaty (powiadomienia), wystosowanego w trybie art. 6b ust. 3 p.e., nie można mówić jedynie o opóźnieniu (nieświadomym i niezamierzonym) z zapłatą należności wskazanych w tym piśmie, zwłaszcza w sytuacji, gdy w wezwaniu wyszczególnione zostały zaległości z tytułu opłat za zrealizowaną dostawę paliwa, zaś powód jako odbiorca w istocie nie kwestionował samego obowiązku zapłaty tych zobowiązań, a jedynie wskazywał, że uprzednio nie otrzymał od dostawcy stosownych faktur z tego tytułu.
mec. Katarzyna Zalewska-Wojtuś, Biuro PTPiREE
mec. Przemysław Kałek, Kancelaria Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy sp.k.
