Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne
Do Senatu przekazano ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (druk senacki 368), która reguluje w sposób kompleksowy obowiązek wdrożenia liczników zdalnego odczytu w Polsce, zasady funkcjonowania systemu pomiarowego oraz centralnego systemu informacji rynku energii, a także szereg innych kwestii, w tym magazynowania energii elektrycznej.
Tym zagadnieniom poświęcimy odrębne artykuły w kolejnych wydaniach ,,Energii Elektrycznej’’; skupiając się zatem na bieżącym procesie legislacyjnym, trzeba wskazać dwie istotne zmiany, które wprowadzono podczas drugiego czytania projektu w komisji sejmowej, dotyczące bezpośrednio operatorów systemów elektroenergetycznych.
Pierwsza z nich to postulowane przez OSD zmiany w zakresie określenia w ustawie sposobu administrowania danymi osobowymi, przekazywanymi pomiędzy OSD, OSP, spółkami obrotu a operatorem informacji rynku energii (OIRE) w ramach procesów na rynku energii. Operator systemu elektroenergetycznego lub właściciel urządzeń, instalacji lub sieci, w przypadku gdy odbiorcom jest dostarczana energia elektryczna z urządzeń, instalacji lub sieci, na których nie wyznaczono operatora systemu elektroenergetycznego, będzie przekazywał w postaci elektronicznej informacje rynku energii do centralnego systemu informacji rynku energii (CSIRE). Tymi danymi są m.in. dane pomiarowe przekazywane w celu realizacji
procesów rynku energii lub na potrzeby realizacji obowiązków OSD lub OSP określonych w przepisach prawa oraz inne informacje w celu realizacji procesów rynku energii. Część z tych danych stanowi dane osobowe i podlega szczególnej ochronie na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (rozporządzenia RODO) oraz przepisów krajowych.
Ustawodawca proponuje jednak uszczegółowienie w Prawie energetycznym ogólnych zasad ochrony danych osobowych. We wcześniej procedowanych wersjach projektu nowelizacji przewidziany był model współadministrowania danymi osobowymi przez podmioty przekazujące dane do CSIRE oraz OIRE. Oznaczał on – ujmując w skrócie – współdzielenie odpowiedzialności i kosztów. Powodował jednak wątpliwości w zakresie potencjalnego dublowania procedur i kosztów oraz przypisania odpowiedzialności za ewentualne naruszenie ochrony danych do danego podmiotu. Ostatecznie więc ustawodawca ukształtował model odrębnego administrowania danymi osobowymi, zawarty w art. 11ze i następnych. OIRE będzie zatem wypełniał w stosunku do osób fizycznych, których dane osobowe będą przetwarzane w celach związanych z budową i funkcjonowaniem CSIRE, obowiązki informacyjne określone w art. 13 i art. 14 rozporządzenia RODO przez zamieszczenie stosownych informacji na swoich stronach internetowych, a także na stronie Biuletynu Informacji Publicznej. Podmioty obowiązane inne niż OIRE będą wypełniały w stosunku do osób fizycznych, których dane osobowe będą przetwarzane w CSIRE, obowiązki informacyjne określone w art. 13 i art. 14 rozporządzenia RODO przez zamieszczenie stosownych informacji na swoich stronach internetowych, w Biuletynie Informacji Publicznej, o ile są obowiązane do jego prowadzenia, oraz w swoich siedzibach w widocznym miejscu.
Realizacja żądań o sprostowanie danych będzie następowała przez złożenie wniosku przez osobę fizyczną, której dane osobowe są przetwarzane w CSIRE, do właściwego podmiotu (OSE, sprzedawcy, POB, operatora ogólnodostępnych stacji ładowania) i przekazanie przezeń sprostowanych lub uzupełnionych informacji do CSIRE.
OIRE nie będzie dokonywał sprostowań danych przekazanych przez inne podmioty. OIRE będzie zabezpieczał dane osobowe przetwarzane wraz z informacjami rynku energii w sposób zapobiegający nadużyciom i niezgodnemu z prawem dostępowi lub przekazywaniu, polegający w szczególności na:
- dopuszczeniu do przetwarzania danych osobowych osób posiadających pisemnie lub elektronicznie nadane upoważnienie do ich przetwarzania;
- zobowiązaniu osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych do zachowania ich w poufności.
Przy przetwarzaniu danych osobowych w centralnym systemie informacji rynku energii OIRE wdroży odpowiednie zabezpieczenia techniczne i organizacyjne praw i wolności osób fizycznych, których dane osobowe są przetwarzane, w szczególności przez nadawanie uprawnień do przetwarzania minimalnej liczbie osób uprawnionych do dostępu do CSIRE oraz opracowanie procedury określającej sposób zabezpieczenia danych. Zgodnie z nowelizacją, jednostkowe dane pomiarowe w CSIRE będą przechowywane przez siedem lat od dnia, w którym przekazano je do CSIRE. Po upływie tego okresu OIRE podda jednostkowe dane pomiarowe anonimizacji.
Warto przy tym podkreślić, że informacje rynku energii mogą być przetwarzane wyłącznie przez określone podmioty i w ustawowo określonych celach, tj.:
1) zawarcia, wykonywania, zmiany lub ustalenia treści umowy z użytkownikiem systemu elektroenergetycznego w zakresie dostarczania energii elektrycznej;
2) wykonywania obowiązków wynikających z udziału w rynku mocy;
3) dokonywania rozliczeń za sprzedaż energii elektrycznej lub usługi przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
4) realizacji i rozliczeń umów dotyczących świadczenia usług systemowych;
5) zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej;
6) wykrywania nieprawidłowości w poborze energii elektrycznej;
7) dokonywania rozliczeń za energię elektryczną w punkcie ładowania ogólnodostępnej stacji ładowania;
8) analiz statystycznych;
9) ustalenia istnienia roszczeń, ich dochodzenia lub obrony przed nimi;
10) rozliczeń podmiotów odpowiedzialnych za bilansowanie handlowe;
11) realizacji innych obowiązków wynikających z przepisów odrębnych.
Kolejną istotną kwestią wprowadzoną na etapie drugiego czytania w Sejmie jest znaczne poszerzenie katalogu kar możliwych do nałożenia na OSE i innych uczestników rynku energii w związku z nowymi obowiązkami ustawowymi. Poniżej przykładowe punkty dodane do katalogu kar określonego w art. 56 Prawa energetycznego:
30b) kto prowadzi rozliczenia za energię elektryczną, usługi przesyłania, dystrybucji lub usługi systemowe niezgodnie z art. 4k, czyli nie dokonuje rozliczeń wyłącznie na podstawie informacji rynku energii zarejestrowanych w CSIRE (zagrożenie karą w granicach 10 tys. – 500 tys. zł);
30c) kto nie instaluje przedpłatowego układu pomiarowo-rozliczeniowego w terminie, o którym mowa w art. 6a ust. 5, tj. nie instaluje układu przedpłatowego za odpłatnością w terminie 60 dni (zagrożenie karą w granicach tysiąc – 5 tys. zł);
30d) kto z nieuzasadnionych powodów nie instaluje liczników zdalnego odczytu zgodnie z harmonogramem (zagrożenie karą w granicach 10 tys.
zł – 15 proc. przychodu z działalności koncesjonowanej);
30g) kto nie dostosuje użytkowanych przed dniem 4 lipca 2019 roku systemów zdalnego odczytu oraz liczników zdalnego odczytu do wymagań określonych w ustawie oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 11x ust. 2, w terminie do dnia 4 lipca 2031 roku (zagrożenie karą w granicach 10 tys. – 15 proc. przychodu z działalności koncesjonowanej);
30h) kto wbrew obowiązkowi nie pozyskuje z licznika zdalnego odczytu danych pomiarowych lub nie przekazuje ich w postaci elektronicznej do centralnego systemu informacji rynku energii (zagrożenie karą w granicach 10 tys. zł – 15 proc. przychodu z działalności koncesjonowanej);
30i) kto nie pozyskuje z licznika zdalnego odczytu informacji, o których mowa w art. 11u ust. 1 pkt 2, czyli innych informacji rejestrowanych przez ten licznik (zagrożenie karą w granicach 10 tys. – 500 tys. zł);
30k) kto realizuje proces wymiany informacji w sposób niezgodny z art. 11 z ust. 1, zawierającym obowiązek realizacji za pośrednictwem CSIRE (zagrożenie karą 10 tys. – 500 tys. zł);
30l) kto uniemożliwia pomiędzy użytkownikami systemu elektroenergetycznego wymianę informacji rynku energii, o której mowa w art. 11 z ust. 2 (zagrożenie karą w granicach 10 tys. – 500 tys. zł);
30m) kto nie przestrzega obowiązku przekazywania informacji rynku energii do centralnego systemu informacji rynku energii w postaci i w sposób określony w art. 11zb ust. 1-4 (zagrożenie karą w granicach 10 tys. – 500 tys. zł).
Ustawa będzie rozpatrywana przez senacką Komisję Gospodarki Narodowej i Innowacyjności 7 maja.
Tekst jednolity megaustawy
W Dzienniku Ustaw 2021 pod poz. 777 opublikowano Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 15 kwietnia 2021 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych.
