PARAGRAF W SIECI

Zmiany na rynku mocy

23 lipca Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja przyczyni się do sprawnego funkcjonowania rynku mocy, spełnienia unijnych wymogów limitów emisyjności, a także wprowadza zmiany w naliczaniu opłaty mocowej korzystne dla odbiorców o tzw. stabilnym profilu zużycia energii.

Zgodnie z nowelizacją wsparcia oferowanego przez rynek mocy zostaną pozbawione jednostki wysokoemisyjne, tj. emitujące powyżej 550 g CO2/kWh i średniorocznie poniżej 350 kg CO2/kW. Dopuszczono jednocześnie m.in. do zawierania kontraktów na nowe jednostki spełniające limit 550 g CO2/kWh. Co więcej, umowa z planowaną jednostką rynku mocy nie spełniającą limitu emisji może być zastąpiona umową z jednostką spełniającą limit, a więc korzystającą z innej, bardziej ekologicznej technologii wytwarzania energii elektrycznej. Nowelizacja wprowadza nowy przepis istotny dla dostawców mocy na rynku wtórnym. Zgodnie z nim do umów, których przedmiotem jest obrót wtórny obowiązkiem mocowym lub realokacja wielkości wykonania obowiązku mocowego, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 roku Prawo zamówień publicznych. Zmiana ta rozwiewa wątpliwości wytwórców dotyczące konieczności stosowania reżimu zamówień publicznych do umów mocowych zawieranych na rynku wtórnym.

Interesujące jest również rozszerzenie definicji jednostki wytwórczej w rozumieniu szerszym niż w ustawie Prawo energetyczne. Jest to skutkiem
dopuszczenia do udziału w rynku jednostek nienależących do przedsiębiorstw energetycznych w rozumieniu Prawa energetycznego, a także zgłaszanych przez agregatorów oraz indywidualnych DSR.

Od 1 stycznia 2028 roku zostanie wprowadzony inny sposób liczenia i poboru opłaty mocowej. Ujednolicony dla wszystkich odbiorców sposób kalkulacji stawki opłaty mocowej zależny będzie od profilu zużycia przy uwzględnieniu stawki stosowanej do wolumenu energii pobranej z sieci w wybranych godzinach doby. Do tego czasu zasady pobierania opłaty mocowej pozostają co do zasady bez zmian, tj. w podziale na odbiorców, którym naliczana jest ona w sposób ryczałtowy oraz dla pozostałych. Do grupy odbiorców pozostałych wprowadzany jest już teraz mechanizm pozwalający na ograniczenie kosztów opłaty mocowej dla odbiorców najmniej wpływających na wzrost zapotrzebowania szczytowego. Zapotrzebowanie na moc wyznaczane na potrzeby aukcji mocy zależy bowiem od zapewnienia odpowiedniego standardu bezpieczeństwa dostaw energii, a ten jest pochodną szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie i dostępności zasobów wytwórczych. W związku z powyższym odbiorcy o płaskim profilu zużycia mają mniejszy wpływ na wzrost kosztu rynku mocy. Dlatego też koszt opłaty mocowej uzależniony będzie od wielkości różnicy średniego zużycia energii elektrycznej w wybranych godzinach doby przypadających na czas szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie i średniego zużycia energii elektrycznej w godzinach innych niż godziny w dni robocze od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.

Na potrzeby obliczenia wysokości opłaty mocowej należnej od takich odbiorców końcowych wyróżnia się ich następujące grupy:

  • odbiorca końcowy K1 – w przypadku, gdy wielkość tak obliczonej różnicy wynosi mniej niż 5 proc.;
  • odbiorca końcowy K2 – w przypadku, gdy wielkość tak obliczonej różnicy wynosi nie mniej niż 5 proc. i mniej niż 10 proc.;
  • odbiorca końcowy K3 – w przypadku, gdy wielkość tak obliczonej różnicy wynosi nie mniej niż 10 proc. i mniej niż 15 proc.;
  • odbiorca końcowy K4 – w przypadku, gdy wielkość tak obliczonej różnicy wynosi nie mniej niż 15 proc. albo wolumen energii elektrycznej pobranej z sieci i zużytej w porze innej niż wybrane godziny doby przypadające na czas szczytu wynosi 0,0 MWh.

Wysokość opłaty mocowej pobieranej od tej grupy odbiorców końcowych oblicza się zgodnie z wzorem:

WOM=A*ZK*SOM

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

  • WOM – wysokość opłaty mocowej pobieranej od odbiorców końcowych wyrażoną w złotych z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku,
  • A – współczynnik,
  • ZK – ilość energii elektrycznej pobranej z sieci i zużytej w okresie kwalifikacji przez odbiorcę końcowego w porach doby przypadających na godziny szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie wyrażoną w MWh z dokładnością do trzech miejsc po przecinku,
  • SOM – stawkę opłaty mocowej.

Współczynnik A wynosi:

  • ʱ 0,17 dla odbiorców końcowych K1 (AK1);
  • 0,50 dla odbiorców końcowych K2 (AK2);
  • 0,83 dla odbiorców końcowych K3 (AK3);
  • 1 dla odbiorców końcowych K4

    Podział odbiorców końcowych na grupy dokonywany jest odrębnie dla każdego:
  • punktu pomiarowego danego odbiorcy końcowego albo„
  • niebędącego punktem pomiarowym miejsca w urządzeniu, instalacji lub sieci, w którym dokonuje się pomiaru lub wyznaczenia ilości energii elektrycznej, w odniesieniu do której naliczana jest opłata mocowa.

Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przesyłania, dystrybucji lub wytwarzania energii elektrycznej, na wniosek odbiorcy końcowego, dokonuje połączenia punktów pomiarowych. W takim przypadku kwalifikacji do danej grupy dokonuje się na podstawie sumy poboru energii elektrycznej we wszystkich połączonych punktach.

W związku z wprowadzeniem tych mechanizmów uchylono przepisy ustawy o rynku mocy dotyczące ulgi dla odbiorców energochłonnych (przemysłowych) i wycofano wniosek notyfikacyjny złożony w Komisji Europejskiej. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia.

Nowelizacja ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie

Od 14 kwietnia obowiązują zmiany ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Wzmacniają one pozycję organizacji społecznych w procesie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia oraz w postępowaniach dotyczących decyzji inwestycyjnych wydawanych na podstawie decyzji środowiskowej. Główne punkty nowelizacji to:

  • możliwości wnioskowania do organu odwoławczego o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej;„
  • możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie organu odwoławczego o odmowie wstrzymania natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej oraz postanowienia o wstrzymaniu natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej, wraz z prawem do wniesienia skargi do sądu na rozstrzygnięcie w tej sprawie;„
  • wprowadzenia przesłanki, na podstawie której sąd administracyjny może wstrzymać wykonanie ostatecznej decyzji środowiskowej;„
  • wprowadzenia obligatoryjnego zawieszenia postępowania w sprawie zezwolenia na inwestycję w przypadku wstrzymania wykonania decyzji środowiskowej; dotyczy to zezwoleń, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1, 2, 4-6, 8-10, 14, 17, 18, 20, 21, 23 lub 26 ustawy;
  • możliwości wniesienia przez strony postępowania w sprawie decyzji środowiskowej oraz przez organizacje ekologiczne odwołania od zezwolenia na inwestycję w zakresie zgodności z decyzją środowiskową i możliwości złożenia skargi do sądu administracyjnego, wraz z prawem wnioskowania o wstrzymanie zezwolenia na inwestycję;
  • wprowadzenia obowiązku udostępnienia treści zezwolenia na inwestycję w Biuletynie Informacji Publicznej;
  • wprowadzenia obowiązku udostępnienia treści decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w Biuletynie Informacji Publicznej.

Jako kluczowe należy ocenić przyznanie organizacjom ekologicznym, jak i stronom postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej, uprawnienia do weryfikacji zezwoleń na inwestycję w zakresie ich zgodności z uprzednio wydaną decyzją środowiskową. Podmioty te będą uprawnione do składania skarg do sądu niezależnie od ich wcześniejszego udziału w postępowaniu odwoławczym w sprawie wydania decyzji inwestycyjnej.

Działania Prezesa URE dotyczące umów typu PPA

10 lutego Prezes Urzędu Regulacji Energetyki opublikował informację nr 7/2021 w sprawie realizacji obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego albo uiszczenia opłaty zastępczej. Pomimo takiego tytułu celem tej informacji było przedstawienie stanowiska organu dotyczącego umowy typu power purchase agreements (PPA), czyli umowy pomiędzy wytwórcą energii elektrycznej z instalacji OZE, np. właścicielem farmy fotowoltaicznej lub turbiny wiatrowej (sprzedawcą), a odbiorcą energii elektrycznej (kupującym).

Według Prezesa URE część uczestników rynku energii zawiera i realizuje je w sposób, który może wskazywać na próbę obejścia przepisów prawa, w szczególności obowiązków koncesyjnych i rejestrowych (rejestr wytwórców energii w małej instalacji), a w konsekwencji także obowiązków związanych ze wspieraniem wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Zastrzeżenia Prezesa URE odnoszą się do praktyki obrotu gospodarczego, w którym występują stosunki umowne, na postawie których dany podmiot nie przenosi na kontrahenta prawa własności określonej instalacji wytwórczej, lecz jedynie prawo do jej eksploatacji. Kontrahent taki nie może podjąć działań w celu demontażu, wyłączenia lub ograniczenia pracy instalacji.

W umowach tych, pod pozorem udostępnienia instalacji, następuje w praktyce udostępnienie wytwarzanej w niej energii elektrycznej, której wolumen zużycia, niejednokrotnie w sposób bezpośredni, przekłada się na wysokość świadczeń należnych podmiotowi udostępniającemu. W tak przedstawionych okolicznościach faktycznych – w ocenie Prezesa URE – dochodzi w rzeczywistości do udostępnia energii elektrycznej na rzecz kontrahenta, który dysponując prawem do jej pobierania i zużywania na potrzeby własne, zyskuje status odbiorcy końcowego. Podmiot udostępniający instalacje wytwórczą, będąc przedsiębiorstwem energetycznym wykonującym działalność gospodarczą w ramach wytwarzania energii elektrycznej lub obrotu i sprzedającym ją odbiorcom końcowym, winien zrealizować obowiązek umorzenia świadectw pochodzenia w zakresie dotyczącym całego wolumenu energii elektrycznej. Także kontrahent, będąc odbiorca końcowym, powinien zostać obciążony kosztami korzystania z systemu elektroenergetycznego wnoszonymi na rzecz operatora systemu elektroenergetycznego. Nieprawidłowa realizacja takich obowiązków zagrożona jest odpowiedzialnością finansową przedsiębiorców w postaci kary pieniężnej nakładanej przez Prezesa URE.

mec. Katarzyna Zalewska-Wojtuś, Biuro PTPiREE
mec. Przemysław Kałek, Kancelaria Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy sp.k.

Czytaj dalej