Sieci dystrybucyjne dla transformacji energetyki

Wynikająca z celów określonych na szczeblu politycznym transformacja energetyki w Unii Europejskiej w kierunku zeroemisyjnym wymaga wielkich inwestycji. Zasadnicze dla powodzenia tego procesu jest dostosowanie do nowych potrzeb sieci dystrybucyjnych, co też wymaga znaczących nakładów. Potrzeby inwestycyjne w tym sektorze w skali Europy szacowane są nawet na kilkaset miliardów euro do 2030 roku.

Sieci dystrybucyjne są kluczowe w procesie transformacji energetycznej, ponieważ zapewniają ciągłe przepływy energii elektrycznej, integrują większość odnawialnych źródeł energii, a także umożliwiają tworzenie nowych usług dla klientów. Jednakże dostosowanie ich do coraz bardziej dekarbonizowanego, decentralizowanego i cyfrowego systemu elektroenergetycznego wymaga pilnego przyspieszenia inwestycji. Taka jest konkluzja studium „Connecting the dots: Distribution grid investment to power the energy transition” przeprowadzonego przez Eurelectric we współpracy z Europejskim Stowarzyszeniem Operatorów Sieci Dystrybucyjnych (European Distribution System Operators – E.DSO) oraz ze wsparciem analitycznym i pomocą ze strony Monitor Deloitte.

Zgodnie z wynikami tego studium, które przeprowadzono opierając się na szczegółowych danych empirycznych pochodzących z 10 krajów Starego Kontynentu, w tym z Polski, europejskie sieci dystrybucyjne (EU-27 i Wielka Brytania) potrzebują inwestycji na poziomie 375-425 miliardów euro do 2030 roku.

Naturalnie, w tej analizie, mającej charakter prognozy, przyjęto pewne założenia. Do głównych należą zainstalowanie 510 GW nowych mocy odnawialnych na poziomie UE-27 i Wielka Brytania oraz skumulowana roczna stopa wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną w UE-27 i Wielkiej Brytanii na poziomie 1,8 proc. rocznie wynikająca m.in. ze wzrostu liczby aut elektrycznych i instalowanych pomp ciepła.

Inwestycje sieciowe są niezbędne do przeprowadzenia procesu transformacji energetycznej. Ponadto niosą one ogromny potencjał tworzenia miejsc pracy. W odpowiednich warunkach możemy najbliższe 10 lat uczynić dekadą sieci dystrybucyjnych. Wzywamy decydentów politycznych, aby ulepszali ramy prawne do inwestowania i konstrukcję systemu taryfowego, ułatwiali dostęp do funduszy europejskich i przyśpieszali procesy uzgodnień oraz wydawania pozwoleń – powiedział Kristian Ruby, sekretarz generalny Eurelectric, podczas ogłoszenia wyników analizy.

Dysponujemy wiedzą, a także technologiami, informatyką i automatyką przemysłową, które pozwolą wzmocnić transformację energetyczną. Niemniej jednak decydenci, politycy, obywatele, regulatorzy, instytucje finansowe oraz organizacje pozarządowe muszą zrozumieć, że niezbędne jest zapewnienie wymaganego poziomu wysokiej jakości inwestycji w sieci dystrybucyjne – wskazał Christian Buchel, przewodniczący E.DSO i dyrektor ds. terytoriów, klientów i Europy w Enedis.

Nakłady inwestycyjne na wskazanym wyżej ogólnym poziomie, związane z modernizacyjną i rozwojem sieci dystrybucyjnych, przekładałyby się na inwestycje rzędu 34-39 mld euro rocznie. Takie wydatki oznaczałyby przyspieszenie inwestycji sieciowych o 50-70 proc. w ciągu najbliższych 10 lat w porównaniu do poprzedniej dekady.

Znacząca część potrzeb inwestycyjnych europejskiego segmentu dystrybucji energii elektrycznej wynika, jak wskazano w omawianym studium, z postępującej transformacji energetycznej. Konkretnie z rozbudowy i wymiany sieci związanych z integracją instalacji wykorzystujących niestabilne odnawialne źródła energii, takie jak słońce i wiatr, których, jak oszacowano, 70 proc. musi być przyłączone na poziomie systemów dystrybucyjnych.

Potrzeby inwestycyjne sektora dystrybucji wynikają także z postępującej elektryfikacji przemysłu, transportu i budownictwa. Jednakże największym pojedynczym motorem inwestycji, jak wynika z omawianych analiz, jest modernizacja infrastruktury dystrybucyjnej ze względu na jej starzenie.

Studium wykazało m.in. że w UE około jedna trzecia sieci dystrybucyjnych średniego napięcia liczy sobie już powyżej 40 lat. Ten wskaźnik, jak oceniono w komunikacie, prawdopodobnie przekroczy 50 proc. do 2030 roku. Przy czym, jak zaznaczono w raporcie, potrzeby modernizacyjne różnią się w zależności od wzorca czasowego rozbudowy sieci elektroenergetycznej na poziomie krajowym.

W przypadku Polski potrzeby inwestycji w sieci dystrybucyjne w latach 2020-2030 oszacowano na około 25 mld euro. Wynika to, jak wskazano w raporcie, m.in. z elektryfikacji budynków i przemysłu (7 mld euro), potrzeb modernizacyjnych (6,4 mld euro) oraz zwiększenia odporności sieci na ekstremalne zjawiska pogodowe, czyli z potrzeby ich kablowania (4,9 mld euro). W raporcie oceniono, że mimo potrzeb inwestycyjnych związanych
z modernizacją i rozwojem sieci dystrybucyjnych na wskazanym już poziomie 34-39 mld euro rocznie, wpływ tych działań na ceny energii elektrycznej i taryfy sieciowe ma szanse być ograniczony, jeżeli decydenci polityczni oraz regulatorzy zapewnią „właściwe ramy prawne, a także inteligentne systemy taryfowe”.

IRENEUSZ CHOJNACKI

Autor jest dziennikarzem Magazynu Gospodarczego „Nowy Przemysł” oraz portalu wnp.pl

Czytaj dalej