Zamrożenie cen energii elektrycznej na 2025 r.
Sejm RP przyjął ustawę o zmianie ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku oraz niektórych innych ustaw, na mocy której zamrożone zostaną ceny energii elektrycznej na 2025. Cena maksymalna dla gospodarstw domowych obowiązywać będzie w 2025 r. i ma być utrzymana na dotychczasowym poziomie 500 zł/MWh, stosowanym w okresie od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 30 września 2025 r., a w odniesieniu do pozostałych grup odbiorców objętych ochroną na poziomie 693 zł/MWh, stosowanym w rozliczeniach za dostawy energii elektrycznej zrealizowane w okresie od dnia
1 stycznia 2025 r. do dnia 31 marca 2025 r.
Przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność w zakresie obrotu energią elektryczną zostały zobowiązane do przedłożenia wniosków o zmianę ich taryf dla energii elektrycznej do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w terminie do dnia 30 kwietnia 2025 r. Również te przedsiębiorstwa energetyczne realizujące zadania sprzedawcy z urzędu, które zostały zwolnione z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne zostały zobowiązane do złożenia do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki swojego wniosku o zatwierdzenie taryfy dla energii elektrycznej albo jej zmianę w terminie do dnia 30 kwietnia 2025 r. Pierwotnie planowano odejście od działań osłonowych dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Ostatecznie jednak ochrona została rozszerzona na jednostki samorządowe oraz odbiorców chronionych wskazanych
w ustawie (szpitale, domy opieki, mali i mikroprzedsiębiorcy itp.). Dodatkowo, ulga ma obejmować również opłatę mocową. W okresie od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 30 czerwca 2025 r., w odniesieniu do odbiorców końcowych rozliczanych w sposób ryczałtowy (pobierających energię elektryczną w punktach poboru energii o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV. zużywających energię elektryczną m.in. na potrzeby gospodarstw domowych) stawki opłaty mocowej będą wynosić 0 zł na miesiąc. W konsekwencji operator systemu przesyłowego otrzymywać będzie rekompensatę z tego tytułu, wypłacaną przez Ministra Klimatu i Środowiska.
Projekt nowelizacji ustawy o rynku mocy – wyjątek dla jednostek wytwórczych niespełniającym limitu emisji dwutlenku węgla
Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o rynku mocy dokonujący szeregu zmian w ustawie z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz.U. z 2023 r. poz. 2131). Projekt ma na celu umożliwienie jednostkom wytwórczym niespełniającym limitu emisji dwutlenku węgla (CO2) wynoszącego 550 kg/MWh udział w Rynku Mocy w latach od 2025 r. do 2028 r. Zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz. Urz. UE L 158/54 z 14.06.2019 r.) udział w Rynku Mocy jednostek niespełniających tego limitu został znacznie ograniczony, a od 1 lipca 2025 r. wyłączony. Wprowadzenie limitu emisji CO2 na rynku mocy ograniczyło jednak znacząco grupę podmiotów, które konkurują w ramach aukcji Rynku Mocy. Tworzy to ryzyko braku pokrycia całego zapotrzebowania na moc, jakie jest niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej.
Zmiany legislacyjne dotyczące morskich farm wiatrowych
1.Zróżnicowanie cen w aukcji OZE
Kolejna zmiana dotyczy morskich elektrowni wiatrowych i kluczowej dla tego podsektora ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 182). Nowelizacja tej ustawy jest obecnie przedmiotem prac parlamentarnych. Jej głównym punktem jest poprawa efektywności kosztowej systemu wsparcia oraz wzmocnienie możliwości konkurowania projektów z różnych obszarów morskich. Ma temu służyć fakultatywne rozwiązanie, w postaci delegacji ustawowej dla Ministra Klimatu i Środowiska do wydania rozporządzenia, umożliwiającego ustalenie odrębnych cen maksymalnych dla różnych grup obszarów lokalizacji morskich elektrowni wiatrowych. Zmiana ta ma uzasadnienie w fakcie znacznego zróżnicowania obszarów morskich planowanych lokalizacji morskiej energetyki wiatrowej m.in. pod względem geofizycznym czy oddalenia od brzegu. Ma to istotne znaczenie dla kosztów budowy i późniejszej eksploatacji morskich farm wiatrowych. Niemożliwe jest wyznaczenie jednej ceny dla wszystkich tych obszarów, która nie powodowałaby nadmiernego obciążenia odbiorców końcowych albo nieuzasadnionego nadwsparcia dla projektów zlokalizowanych bliżej linii brzegowej. Gdyby dla wszystkich, tak mocno zróżnicowanych projektów została ustanowiona jedna cena maksymalna, wysoce prawdopodobne jest, że projekty z obszarów o wyższych kosztach nie przystąpią do aukcji. Z kolei określenie tylko jednej ceny maksymalnej, ale na poziomie wystarczającym dla pokrycia wyższych kosztów projektów morskich farm wiatrowych, także może prowadzić do nieoptymalnych rozstrzygnięć, gdyż projekty mniej kosztochłonne będą mogły zgłaszać wyższe oferty cenowe niż w przypadku dostosowania ceny maksymalnej do różnych grup obszarów, a co za tym idzie otrzymają nieuzasadnione nadwsparcie.
2.Duża nowelizacja ustawy o morskich elektrowniach wiatrowych
Przygotowywana jest już kolejna, tym razem bardzo obszerna nowelizacja ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych. Jej celem jest wdrożenie Dyrektywy RED II, a to będzie prowadzić do zmiany ok. 9 ustaw regulujących budowę i eksploatację morskich elektrowni wiatrowych. Spośród wielu zmian wymienić można najważniejsze:
- warunkowa prekwalifikacja – proces prekwalifikacji do systemu aukcyjnego to istotny element mający na celu dopuszczenie do aukcji jedynie projektów, które ze względu na stopień zaawansowania dają wysokie prawdopodobieństwo skutecznej realizacji. Jest to jednak proces wyjątkowo skomplikowany i długotrwały. Dlatego też zaproponowano, aby możliwe było uzyskanie warunkowego zaświadczenia o dopuszczeniu do aukcji w przypadku, gdy na dzień złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia o dopuszczenie do aukcji wytwórca nie posiadał jeszcze decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach;
- umożliwienie złożenia dwóch oddzielnych ofert aukcyjnych dla dwóch morskich farm wiatrowych zlokalizowanych w granicach tego samego obszaru wskazanego w ustawie, pod warunkiem posiadania osobnego wyprowadzenia mocy – umożliwienie projektom z tzw. II fazy przedstawienia ofert aukcyjnych dla dwóch farm wiatrowych zlokalizowanych na tym samym obszarze morza zwiększy podaż ofert aukcyjnych, a tym samym zwiększa prawdopodobieństwo skutecznego rozstrzygnięcia aukcji. W takim przypadku w ramach jednego obszaru funkcjonowałyby dwie farmy wiatrowe, a każda z nich musiałaby posiadać osobne wyprowadzenie mocy;
- pokrycie ujemnego salda w przypadku redysponowania morskiej elektrowni wiatrowej na zasadach rynkowych – proponuje się wprowadzenie do ustawy zmian mających na celu zagwarantowanie, że również w przypadku rynkowego redysponowania takich instalacji w okresie, w którym Operator Systemu Przesyłowego nie gwarantuje pełnego wyprowadzenia mocy, wytwórca będzie miał możliwość uzyskania wsparcia w formie prawa do pokrycia ujemnego salda jako rekompensaty za ograniczenie produkcji w wyniku redysponowania. Wprowadzenie takiej zmiany spowoduje, że wytwórcy energii będą mieli zapewnioną stabilność przychodów przez cały okres realizacji inwestycji;
- sprzedaż energii w okresie rozruchu technologicznego morskich elektrowni wiatrowych – celem zmian jest doprecyzowanie i jednoznaczne uregulowanie statusu prawnego podmiotów wytwarzających energię elektryczną w okresie rozruchu technologicznego morskiej farmy wiatrowej. Sprzedaż energii w okresie rozruchu technologicznego będzie dopuszczalna, jednak wobec braku przesłanki ciągłości i zorganizowania nie będzie stanowić przejawu działalności gospodarczej, wymagającej uzyskania stosownej koncesji;
- współdzielenie przez więcej niż jedną morską farmę wiatrową tej samej stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej na morzu lub zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy lub ich elementów – efektywne wykorzystywanie zasobów oraz ograniczanie kosztów po stronie odbiorców końcowych wymaga uregulowania możliwości wyprowadzenia mocy z obszarów morza, na których realizowane są morskie elektrownie wiatrowe. Korzystanie ze wspólnego wyprowadzenia mocy będzie dopuszczalne, pod warunkiem zainstalowania systemów pomiarowych umożliwiających przypisanie produkcji konkretnej morskiej farmie wiatrowej.
Obciążenie służebnością przesyłu gruntów pokrytych śródlądowymi wodami płynącymi
W uchwale z dnia 16 października 2024 r. (sygn. akt III CZP 24/24) Sąd Najwyższy wypowiedział się negatywnie co do dopuszczalności obciążenia służebnością przesyłu gruntów pokrytych śródlądowymi wodami płynącymi (Nie jest dopuszczalne obciążenie służebnością przesyłu gruntów pokrytych śródlądowymi wodami płynącymi). Przeciwko takiej możliwości przemawiają bowiem przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U.2017.1566 z późn. zm.).
mec. Katarzyna Zalewska-Wojtuś, Biuro PTPiREE
mec. Przemysław Kałek, Kancelaria Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy sp.k.
