Meshtastic jest projektem open source, czyli otwartoźródłowym. Jest to zdecentralizowana sieć radiowych urządzeń nadawczych, służących do przesyłania danych. System Meshtastic to projekt, który umożliwia korzystanie z niedrogich radiotelefonów LoRa jako dalekosiężnej platformy komunikacyjnej poza siecią w obszarach bez istniejącej lub niezawodnej infrastruktury komunikacyjnej.
LoRa jest protokołem komunikacji bezprzewodowej o dużym zasięgu i niskim poborze mocy, dzięki któremu można przesyłać niewielkie ilości danych na duże odległości.
Strukturę Mashtestic można porównać do struktury sieci telefonii komórkowej, aczkolwiek ta druga służy do komunikacji głosowej i transmisji danych, a Mashtestic jest wyspecjalizowany wyłącznie w przesyłaniu danych. W sieci telefonii komórkowej wykorzystuje się duże BTS-y (stacje bazowe) z masztami i sektorowymi systemami anten. W Mashtestic zamiast stacji bazowych stosowane są malutkie urządzenia radiowe, wymagające minimalnego zasilania. Urządzenia te łączą się ze sobą na dystansie od kilku do kilkunastu kilometrów, mogą też łączyć się przez internet, ale założenie jest takie, żeby to była sieć niezależna od infrastruktury, czyli żeby do połączenia wystarczyła droga radiowa wykorzystująca łączność pomiędzy urządzeniami.
Z każdym z takich urządzeń, czyli Meshtastic’owych BTS-ów można się połączyć przy użyciu zwykłego smartfona z zainstalowaną aplikacją Meshtastic, która umożliwia przesyłanie wiadomości tekstowych czy też innych danych do innych użytkowników, którzy korzystają z takiej aplikacji. Urządzenia Meshtastic, wyposażone w antenkę nadawczą komunikują się między sobą bezpośrednio, albo przez inne takie urządzenia tworzące sieć radiową. Dostęp do tych urządzeń można uzyskać komunikując smartfona z meshtastic’owym nadajnikiem przy pomocy zwykłego protokołu Bluetoth.
Budowa urządzenia komunikacyjnego Meshtastic nie jest skomplikowana: to połączenie małego komputerka z modułem radiowym. Produkowane są dwie wersje modułów radiowych: pracujące w paśmie 433 MHz i 868 MHz.
Sieć Meshtastic działa w obu tych pasmach. Urządzenia te nadają z bardzo małą mocą, rzędu pojedynczych miliwatów, dzięki czemu są bardzo energooszczędne. Sama technologia wymiany danych, nadawania paczek danych jest tak opracowana, żeby zużywać jak najmniej energii. Dzieki temu urządzenie nie musi być podłączone do zasilania stałego z sieci elektrycznej, tylko może być zasilane kumulatorkiem, który wystarcza na ponad miesiąc pracy. Można też wykorzystać mały panel słoneczny o wydajności kilku Watów, który w ciągu dnia ładuje akumulatorek, zapewniając ciągłość zasilania i jego bezobsługowość. Urządzenie zamiast protokołu Bluetoth, może również wykorzystywać połączenie z domową siecią Wi-Fi poprzez adres IP – zapewniamy w takim przypadku dostęp do transmisji danych z poziomu komputera.
Oprogramowanie Meshtastic umożliwia transmitowanie plików lub wymianę wiadomości tekstowych przy pomocy chata. Pozwala także na dostęp do pełnej listy użytkowników systemu, a w przypadku wykorzystania przez nich sieci WiFi możemy poznać ich lokalizację na mapie. Z poziomu chata można odczytać odległość naszego terminala od użytkownika/urządzenia, wyrażoną w kilometrach. Bezpośrednia łączność pomiędzy urządzeniami Meshtastic umożliwia uzyskanie zasięgu nawet do 30 kilometrów, a w przypadku zestawienia połączenia przez sieć radiową, zasięg ograniczony jest wyłącznie pracującymi urządzeniami. Zasięg radiowy pojedynczego urządzenia wynosi średnio 15 kilometrów, ale przy zastosowaniu odpowiednio dopasowanej anteny kierunkowej wzrasta do kilkudziesięciu kilometrów, a najdalszy odnotowany zasięg pojedynczego urządzenia wynosił 130 kilometrów. Transmisja pomiędzy urządzeniami jest szyfrowana, a z uwagi na małą moc i pasma częstotliwości, urządzenia nie wymagają pozwoleń radiowych. Taka sieć może być alternatywą dla systemów łączności kryzysowej, tym bardziej że urządzenia mogą być zasilane baterią słoneczną i są niezależne od zewnętrznego zasilania energią elektryczną. Koszt zakupu urządzenia nie przekracza 100 złotych, stąd jego popularność wśród pasjonatów niezależnej łączności radiowej.