Nowelizacja specustawy przesyłowej
Do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw (tzw. specustawy przesyłowej). Zawiera on w szczególności istotne z punktu widzenia operatorów systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych przepisy, dzięki którym możliwe będzie prowadzenie w trybie specustawy określonych inwestycji w sieci dystrybucyjne o napięciu równym lub wyższym niż 110 kV. Ustawa nowelizująca wprowadza bowiem pojęcie ,,inwestycji towarzyszącej’’, definiowanej jako pozostające w funkcjonalnym związku ze strategiczną inwestycją w zakresie sieci przesyłowej:
- zadanie inwestycyjne wraz z wykonywaniem niezbędnych robót budowlanych w rozumieniu Prawa budowlanego, w szczególności budowy lub przebudowy obiektów, urządzeń, sieci i instalacji niezbędnych do budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, użytkowania, zmiany sposobu użytkowania, eksploatacji lub rozbiórki linii stanowiących elementy sieci dystrybucyjnej o napięciu równym lub wyższym niż 110 kV, w szczególności koordynowanej sieci 110 kV w rozumieniu Prawa energetycznego;
- zadanie inwestycyjne polegające na przebudowie lub remoncie istniejących linii elektroenergetycznych stanowiących elementy sieci dystrybucyjnej o napięciu równym lub wyższym niż 110 kV, tymczasowych obiektów budowlanych, obiektów sieci gazowej, sieci i przyłączy elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, telekomunikacyjnych, infrastruktury drogowej lub kolejowej oraz ogólnodostępnych stacji ładowania w rozumieniu ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych.
Inwestycje towarzyszące polegające na przebudowie lub remoncie istniejących linii elektroenergetycznych stanowiących elementy sieci dystrybucyjnej o napięciu równym lub wyższym niż 110 kV będą określone w rozporządzeniu Rady Ministrów, natomiast wykaz pozostałych znajdzie się w załączniku do specustawy (tak jak dotychczas są określone strategiczne inwestycje w zakresie sieci przesyłowej).
Nowelizacja precyzuje przy tym, które przepisy specustawy nie znajdą zastosowania dla inwestycji towarzyszących, a także jak rozumieć niektóre pojęcia w przypadku inwestycji w sieci dystrybucyjne; dla przykładu przez inwestora rozumie się operatora systemu dystrybucyjnego realizującego inwestycję towarzyszącą czy przez decyzję o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej rozumie się decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji towarzyszącej.
Projekt ustawy zmieniającej zawiera także modyfikacje przepisów ogólnych dotyczących procesu inwestycyjnego i mające na celu jego usprawnienie. Zmiany te obejmują w szczególności:
– Prawo budowlane, w którym pojawia się m.in.:
- przepis stanowiący, że w przypadku budowy obiektu liniowego, którego przebieg ustalono w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, a także wykonywania innych robót budowlanych dotyczących tego obiektu, art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczący skuteczności publicznych obwieszczeń stosuje się także w przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami;
- uzupełnienie, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, budowa podbudowy słupowej dla telekomunikacyjnych linii kablowych oraz linii elektroenergetycznych;
- uzupełnienie, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę, ale wymaga zgłoszenia, rozbiórka budynków i budowli o wysokości poniżej 8 m, jeżeli ich odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości oraz rozbiórka napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV i niższym niż 110 kV;
– ustawę o gospodarce nieruchomościami (ugn), w której:
- doprecyzowano, że udzielenie przez starostę zezwolenia na zakładaniei przeprowadzenie na nieruchomości m.in. przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody, powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a rokowania przeprowadza osoba lub jednostka organizacyjna zamierzająca wystąpić z wnioskiem o zezwolenie; ponadto do wniosku trzeba załączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań, a także do postępowania o udzielenie zezwolenia stosuje się odpowiednio art. 114 ust. 1 i 2 oraz art. 115 ugn; warto temu odesłaniu poświęcić uwagę, gdyż jedną z pierwotnie proponowanych przez projektodawcę zmian (i popieranych przez branżę) – jak się wydawało akceptowaną przez podmioty uczestniczące w konsultacjach projektu – było określenie wprost terminu na przeprowadzenie rokowań, co znacząco usprawniłoby proces inwestycyjny i ukróciło przedłużanie rokowań przez właściciela nieruchomości jedynie na potrzeby odsunięcia w czasie momentu wydania decyzji; w projekcie skierowanym do Sejmu nie wskazano w przepisie konkretnego terminu, odesłano natomiast do odpowiedniego stosowania art. 115 ugn, który w ust. 2 odwołuje się do terminu dwumiesięcznego („Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego następuje po bezskutecznym upływie dwumiesięcznego terminu do zawarcia umowy, o której mowa w art. 114 ust. 1, wyznaczonego na piśmie właścicielowi, użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, a także osobie, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe na tej nieruchomości.”);
- uzupełniono w art. 124 ust. 6 zdanie pierwsze, że właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z przebudową, konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń.
Dostosowano także przepisy ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w zakresie dodania w odpowiednich przepisach odniesień do „inwestycji towarzyszącej” w rozumieniu znowelizowanej specustawy przesyłowej, a także zmodyfikowano przepisy dotyczące opiniowania przez operatora systemu przesyłowego sposobu zagospodarowania gruntów leżących w określonych odległościach od sieci przesyłowych.
Ustawa ma wejść w życie co do zasady w ciągu 30 dni od dnia ogłoszenia, przy czym do spraw wszczętych na podstawie specustawy przesyłowej, Prawa budowlanego, ugn i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, będzie się stosowało przepisy w brzmieniu dotychczasowym.
Terminy wejścia w życie tzw. ograniczeń płatnych
14 kwietnia Sejm uchwalił ustawę o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących. Ma ona na celu usprawnienie procesu inwestycyjnego dotyczącego elektrowni szczytowo-pompowych, które będą pełniły funkcję magazynów energii elektrycznej, mając szczególne znaczenie w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i konieczności szybkiego dostarczenia mocy do systemów energetycznych.
Istotne są jednak także zmiany w ustawie z dnia 20 maja 2021 roku o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1093, z późn. zm., „nowelizacja Prawa energetycznego”), które wprowadza wzmiankowana ustawa w zakresie terminów wejścia w życie tzw. płatnych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Zgodnie z ustawą, dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 11 ust. 6 i 6a Prawa energetycznego zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 6 i 6a Prawa energetycznego w brzmieniu nadanym nowelizacją Prawa energetycznego, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie art. 1 pkt 19 ustawy, jednocześnie stanowiąc, że przepis art. 1 pkt 19 nowelizacji Prawa energetycznego dotyczący wprowadzenia tzw. płatnych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wchodzi w życie po upływie 48 miesięcy od dnia ogłoszenia.
